Wie tegenstanders verslijt voor criminelen, moet niet verrast zijn als Vlaams Belang en PVDA straks weer winnen

Ann De Boeck is journalist.

Hoe ver mag je gaan in het oppositiewerk tegen een zittende regering? De vraag werpt zich op nu N-VA-voorzitter Bart De Wever federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) ervan beschuldigt het Franse energiebedrijf Engie te hebben “omgekocht” met subsidies, zodat het de kerncentrales zou sluiten. “Ik heb er geen andere woorden voor”, zei De Wever in De Ochtend. “Als iemand 200 miljoen euro in mijn zakken steekt, zou ik ook bereid zijn om eender wat te zeggen.”

Een beetje geheugenverlies komt wel vaker voor bij wie de overstap maakt van de regering naar de oppositiebanken. Wie na verkiezingen de macht verliest, moet zichzelf nu eenmaal maagdelijker voordoen dan hij is om de nieuwe machthebbers het vuur aan de schenen te kunnen leggen. Die controle behoort tot een gezonde democratie. In die zin valt het nog te plaatsen dat De Wever het subsidiemechanisme voor de nieuwe gascentrales aanvalt, hoewel zijn partij dit systeem mee heeft goedgekeurd en uitgewerkt.

Iets helemaal anders is een politieke tegenstander ervan beschuldigen crimineel te zijn. Omkoping is een ernstig strafrechtelijk misdrijf, waar in ons land gevangenisstraffen tot vijftien jaar op staan. Met andere woorden: je kan er maar beter sterke argumenten voor op tafel leggen. Dat doet De Wever niet. Van der Straeten organiseerde simpelweg een publieke veiling van federale subsidies. Iedereen die een project had om energie op te wekken ter vervanging van de kerncentrales kon daaraan deelnemen. Engie deed dat en won.

Is de kous daarmee af? Niet per se. Er vallen wel degelijk legitieme vragen te stellen bij de forse subsidies die de Franse multinational krijgt om CO₂-uitstotende gascentrales te bouwen. En vooral: bij de principiële keuze om door te zetten met de kernuitstap. Maar tenzij De Wever zijn woorden hard kan maken, overschrijdt hij met zijn beschuldiging wel een rode lijn. Hij doet uitschijnen dat een democratisch verkozen minister zich inlaat met illegale praktijken, puur omdat de inhoud van haar beleid hem niet aanstaat.

Dat is gevaarlijk, want zulke uitspraken voeden het wantrouwen tegenover de politiek, nog geen week nadat het coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse OCAD waarschuwde voor “het opgehitste en gepolariseerde klimaat” in ons land, onder meer door het politieke gehakketak over de coronamaatregelen. Helaas is het ook niet de eerste keer. Toen de Vivaldi-regering vorig jaar in de maak was, zei de N-VA-voorzitter ook al dat België geen democratie meer was.

Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Maar kom straks niet huilen als Vlaams Belang en PVDA weer als de grote winnaars uit de verkiezingen komen, zoals in 2019. Wie zijn politieke tegenstanders verslijt voor criminelen, moet namelijk niet verrast zijn dat de bevolking op de duur niemand meer vertrouwt.