Wie meer betaalt, krijgt de meest ervaren dokter: dit is klassengeneeskunde

Een van de belangrijkste verwezenlijkingen van onze welvaartsstaat is het niveau van gezondheidszorg. Alles kan altijd beter, maar de combinatie van een laagdrempelig aanbod met hoge kwaliteit, maakt dat onze gezondheidszorg in vele andere landen benijd wordt. Terecht.

We moeten wel opletten. Er sluipt een klassensysteem binnen in die zorg. In het Universitaire Ziekenhuis van de KU Leuven voorziet de tarievenlijst voor behandelingen twee prijsniveaus. Wie een eenpersoonskamer kiest, kan een behandeling van de professor-specialist krijgen. Wie een andere kamer wil, moet het stellen met de assistent in opleiding.

Dit is een uitwas van het gegoochel met ereloonsupplementen. Voor artsen-specialisten én vooral voor de ziekenhuizen zijn ze een almaar belangrijker financieringsbron geworden. Dokters mogen de supplementen enkel aanrekenen voor wie een eenpersoonskamer verkiest. Ze stijgen jaar na jaar exponentieel.

Daarbij speelt een moreel gevaar. Meestal is het de hospitalisatieverzekering die de factuur betaalt. Omdat niemand de dure rekening meteen in de portemonnee voelt, kan flink doorgevraagd worden. Het is dat systeem dat nu tegen zijn limieten loopt.

Je zou erelonen kunnen verdedigen als een ‘progressief’ financieringsysteem: wie meer luxe wil, betaalt meer en financiert zo mee het hele stelsel. Zoals mensen in eerste klasse ook meer voor hun treinticket betalen, of mensen met een snelpas niet hoeven aan te schuiven in het pretpark.

Maar in Leuven wordt een forse stap verder gegaan. Daar wordt aan de kamerkeuze een verschillend niveau van behandeling gekoppeld. We willen de universiteit graag geloven dat de kwaliteit gegarandeerd blijft, maar het verschil is duidelijk. Dit is klassengeneeskunde: wie meer betaalt, krijgt de meest ervaren dokter.

Om de vergelijking van hierboven door te trekken: dit is alsof op de trein Antwerpen-Brussel de reizigers in tweede klasse in Vilvoorde moeten uitstappen. Alsof kinderen zonder snelpas niet in de hoogste achtbaan mogen.

Dit mogen we niet aanvaarden. Dat elke patiënt toegang krijgt tot dezelfde dienstverlening is juist een hoeksteen van het systeem. Zonder dat uitgangspunt klapt de basis van solidariteit in elkaar.

Met een zorg aan twee snelheden slaat het UZ Leuven de hoeksteen in alle openheid weg. Het valt niet uit te sluiten dat elders hetzelfde gebeurt, maar dan meer in het geniep.

Dat roept een fundamenteler debat op. Over de betaalbaarheid van de zorg, en over de nood aan rationalisering van het ziekenhuisaanbod in het bijzonder. De Leuvense ‘provocatie’ is een waarschuwing. Als we de zorg voor ieder toegankelijk en betaalbaar willen houden, dan zal er verstandig gesnoeid moeten worden. Anders zal de privatisering steeds verder binnensluipen. Zoals we nu zien.