Wie een ronde maakt door Europa ziet: de klassieke partijen vechten een doodsstrijd uit

Jeroen Van Horenbeek is journalist.

CD&V-voorzitter Joachim Coens komt vandaag met een ‘kerstmanifest’ voor zijn partij. Een ‘prikkelende’ tekst die de inhoudelijke vernieuwing van CD&V moet opstarten. Het uitgangspunt van Coens: het is van de Tweede Wereldoorlog geleden dat onze samenleving in zo’n korte tijd zoveel veranderingen heeft doorgemaakt. Net zoals toen zullen de christendemocraten ook nu het heft in handen nemen voor de wederopbouw. Coens wil CD&V meer smoel geven door een aantal nieuwe thema’s te claimen, waaronder nabijheid en ecologie.

De hoopvolle boodschap van Coens staat in schril contrast met de analyse van historicus Anton Jäger (University of Cambridge) verderop in deze krant. Hij ziet nauwelijks nog een toekomst voor een klassieke christendemocratische partij in Vlaanderen. Volgens Jäger, die gespecialiseerd is in rechts-populisme, staat CD&V voor de keuze: snel radicaal hervormen of voorgoed verzuipen. De electorale neergang zal niet gestopt worden met een zoveelste voorzichtige vernieuwingsoperatie, luidt het. De opkomst van Vlaams Belang ter rechterzijde en PVDA ter linkerzijde is geen modefenomeen dat straks vanzelf weer overwaait.

Geef Jäger maar eens ongelijk. Wie een ronde maakt door Europa, ziet hoe de klassieke partijen in heel wat landen vechten om te overleven. In Italië moeten ze het opnemen tegen de radicale krachten aangevoerd door Matteo Salvini. In Frankrijk heeft president Emmanuel Macron de eeuwige dominantie van de PS en Republikeinen doorbroken met zijn partij La République en Marche. Gidsland Nederland is een politieke splinterbom: wie dubbele cijfers haalt bij de verkiezingen is ‘een grote’. De spectaculaire implosie van Thierry Baudet en diens Forum van Democratie gaat er gepaard met een geruisloze comeback van Geert Wilders. In het VK staan de machtsbastions van de Conservatieven en Labour al langer onder druk.

Meteen is duidelijk hoe hoog de inzet van de regering-De Croo I is. Voor CD&V, maar evengoed voor Open Vld, MR, sp.a en PS. In deze onuitgegeven coalitie bundelen de drie traditionele politieke families hun versnipperde krachten, samen met de groenen, in de hoop dat degelijk crisisbestuur straks winst kan opleveren in het stemhokje. De regering-Di Rupo bewees dat dit kan werken. Die klassieke tripartite hield middenin de financiële crisis stand, ondanks beukwerk van N-VA vanuit de oppositie. Maar het kan zeker ook mislukken. Dan dreigt bij de verkiezingen in 2024 een electorale nachtmerrie voor de klassieke families: een duik onder de kritische 10-procentgrens. Het moment waarop de Belgische politiek voorgoed verandert.