Werkelijk ongelooflijk waar het Oscar-akkefietje allemaal symbool voor stond

Ivo Victoria is schrijver van Alles is oké. Hij woont en werkt in Amsterdam. Zijn column verschijnt tweewekelijks.

Ik vond het verduiveld lastig om er iets anders in te zien dan twee beroemdheden die hun gouden kooi verwarden met een relevante realiteit en zichzelf op onsterfelijke wijze aanstelden voor de ogen van een miljardenpubliek, maar ik was blijkbaar alleen. Hebben jullie hem ook gehoord? Die oorverdovende zucht van verlichting die door socialmedia- en talkshowland trok?

Eindelijk konden de grote thema’s des tijds weer geduid worden aan de hand van good ol’ ophef, nét op het moment (gelukkig toeval!) dat de oorlog in Oekraïne begon te wennen. Gisteren nog een halve kledingkast en een oude fiets gedoneerd – wat ruimt het lekker op hé, zo’n vluchtelingencrisis – maar ‘met alle respect’: een mens kan er niet bezig over blíjven, natuurlijk. Dus hop, daar stond men te drummen om met hijgerige ernst bij een talkshow aan te schuiven of zich te vergalopperen in een Twitter-draadje waarin de Grotere Betekenis van de kwestie werd geduid. Toxic masculinity! Vrijheid van meningsuiting! Emancipatie! Het was werkelijk ongelofelijk waar het Oscar-akkefietje allemaal symbool voor stond. Terwijl het níéts betekende. Echt. Geloof me nu maar. Niks nada noppes. Het enige wat dit non-incidentje liet zien was hoezeer wij de ondraaglijke lichtheid van ons bestaan in het zorgeloze avondland zijn gaan missen.

Meer dan 48 uur na de feiten ontving ik op mijn telefoon nóg een news alert. Om 6 uur ’s ochtends! Gaat het nog? Die alert leek mij te willen vertellen dat de ene aansteller zijn excuses had aangeboden aan de andere aansteller maar wat die alert wérkelijk vertelde was: God, wat is dit even lekker, hè? Even geen vluchtelingenstromen, stervende kinderen, platgebombardeerde ziekenhuizen of rondslingerende ledematen. En daarbij, zo hoor je nu voorzichtig maar nét iets te gretig fluisteren: het gaat toch de goede kant op met die oorlog? Poetin zegt dat hij ‘alleen nog maar’ de Donbas wil.

Sorry voor het storen, wellicht verlies ik nu uit het oog wat De Klap betekent voor de gendergelijkheid en de grenzen van de grap, maar dit is nu eens een uitgelezen moment om de roman Aleksandra van Lisa Weeda te lezen, die volkomen terecht op de shortlist van de Libris Literatuurprijs staat en deze prijs in mei hopelijk ook zal winnen. Aan de hand van haar familiegeschiedenis vertelt Weeda in dat boek de geschiedenis van de Donbas, gevuld met kommer, kwel, veerkracht, en lekker eten. In de loop der tijd is de regio zo vaak uitgebuit en verkracht, dat het nauwelijks nog opvalt dat ze sinds 2014 fungeert als een boksbal die tussen Rusland en Oekraïne over en weer wordt gemept, met talloze verwoeste levens tot gevolg.

Het meest bewonderenswaardig aan Aleksandra is dat Lisa Weeda de hele ellende vertelt op een lichte toon, met liefde en fantasie, alsof het een sprookje is waarvan ze tegen beter weten in blijft hopen dat ze het kan laten eindigen met ‘En ze leefden nog lang en gelukkig’. Maar dat gaat niet gebeuren. In het Westen zitten we alweer te babbelen. In de Donbas zetten ze zich schrap, want ze weten wat er komt: klap, na klap, na klap.