Welke inperking kunnen we als eerste versoepelen? De avondklok, tiens

Bart Eeckhout is hoofdredacteur van De Morgen.

Laten we het maar meteen toegeven: de stand van de coronapandemie in het land ziet er vandaag beter uit dan we vooraf durfden voorspellen. Sombere vooruitzichten domineerden de voorbije weken de analyses van de experts en de algehele nieuwscyclus. De wintertijd is altijd een hoogtij voor ademhalingsziektes, een besmettelijkere en gevaarlijkere Britse covidvariant glipte het land binnen en de trage start van de vaccinatiecampagne zou te weinig weerwerk kunnen bieden. Al die elementen samen sterkten de vrees dat België, net als de meeste Europese landen, nog een flinke derde besmettingsgolf te verwerken zou krijgen.

Zover komt het voorlopig niet. Uiteraard: voorzichtigheid blijft geboden met dit verraderlijke virus. Maar goed nieuws is dit alvast wel, en alleszins beter nieuws dan verwacht. Het lijkt erop dat de zogenaamde reus van de derde golf in slaap gehouden kan blijven. Dat is geen geringe prestatie.

Als de derde golf afgewend kan blijven, dan zal dat in zeer ruime mate de verdienste zijn van... zowat iedereen. Toen het bij de vorige besmettingsgolf helemaal verkeerd ging, in dit land maar ook in grote delen van de rest van Europa, liet de Belg zich al te makkelijk en feitenvrij het clichématige imago van schlemiel of van balorige ontduiker en profiteur aanmeten. Ten onrechte, zo blijkt nu eens te meer.

Wie de film van het voorbije coronajaar afspeelt, kan niet anders dan besluiten dat België een van de zwaarst getroffen landen in de hele wereld is. Maar de Belg zelf heeft zich over het algemeen zo goed en zo kwaad mogelijk proberen houden aan de opgelegde regels en de beperkingen, hoe zwaar dat ook soms viel. Dat de verzamelde regeringen sinds oktober die regels in een behoorlijk streng maar op zijn minst consistent kader gehouden hebben – weliswaar met geringe parlementaire dekking, maar dat is een ander verhaal – heeft ook bijgedragen aan de huidige hoopvolle situatie.

Hoop is bijna even besmettelijk als een virus. Nog even op de tanden bijten, en de deur naar de herwonnen vrijheid kan eindelijk open. Als in de lente de buitenlucht weer minder killig wordt en als tegen die tijd het oudste deel van de bevolking beschermd is met een vaccin, komt ontspanning eindelijk in zicht. Het is eigen aan het menselijke optimisme dat het meteen dringen is voor de poorten van het Rijk der Vrijheid. Eerst het reizen weer toestaan? Mogen de cafés en restaurants weer open? Bezoek van vrienden? Wat met de theaters, bioscopen en festivals of wat met het hoger onderwijs? Ook in de afbouw van de veiligheidsmaatregelen zal behoedzaamheid de regel moeten blijven.

Mag ik ook een aanbeveling doen over het afschaffen van één specifieke maatregel? Het gaat om een maatregel met een hoge symbolische vrijheidsberovende waarde, maar met een betwist wetenschappelijk effect. Het is een maatregel die regeringen enkel in uiterste nood zouden mogen opleggen en niet als de makkelijke vorm van sluipende ordehandhaving die het nu geworden is. Ik heb het over de avondklok. Geen lobbygroep zal de regering vragen om juist die beperking als eerste te versoepelen. Toch zou het een krachtig en redelijk veilig signaal zijn mocht de overheid juist deze oorlogsmaatregel als eerste weer terugschroeven.