We hebben niet alleen het virus onderschat. We hebben ook de afnemende bescherming door vaccins onderschat

Het plan om deze winter het coronavirus onder de knoet te houden, is mislukt. Dat is geen opinie, het is een vaststelling. De bezettingsgraad in de ziekenhuizen loopt snel op. Dat noopt tot nieuwe, strengere maatregelen nog voor de vorige voorschriften goed en wel zijn ingedaald.

“We zijn verschalkt door het virus”, oppert premier Alexander De Croo (Open Vld). Dat klopt hoogstens voor de helft. Delta is niet bepaald een debutant. We hebben niet alleen het virus onderschat. We hebben ook de afnemende beschermingsgraad van de beschikbare vaccins onderschat. Geen misverstand: vaccins zijn nog altijd ons allerbeste wapen tegen Covid-19. Wie dat ontkent, is slecht geïnformeerd of van kwade wil. Maar de effectiviteit van de vaccins taant wel, zonder extra boosterportie.

Met dat risico is onvoldoende rekening gehouden, de gevolgen zijn groot. Andere beschermingen werden te vrolijk afgegooid; een boostervaccin voor kwetsbare groepen kwam te laat op de radar; het belang van de coronapas om niet-gevaccineerden over de streep te trekken werd overschat. Alle jetons zijn op de vaccins gezet, aan een plan B is niet gedacht.

De ‘we’ in de vorige zinnen is voor één keer overigens terecht gekozen. Beleidsmakers dragen uiteraard een verantwoordelijkheid en experts zijn ook maar mensen. Maar ook wij, krantenmakers en opiniemakers, hebben over het algemeen iets te makkelijk meegesurft op het ritme van de besmettingsgolven. Een beetje nederigheid is wel gepast.

En nu is het weer alle hens aan dek. Zullen de huidige maatregelen wel volstaan? Wie het weet, mag het zeggen. Sommige vergelijkbare landen gaan verder, andere gaan minder ver. Vanuit maatschappelijk oogpunt is het redelijk om een lockdown te vermijden en sociale contacten niet brutaal te gaan verbieden. Het mentale aspect van deze crisis weegt nu harder door dan anderhalf jaar geleden. Maar zonder risico is de strategie niet. Het virus houdt geen rekening met zulke sentimenten.

Wat wel zeker is: vroeg of laat breekt de golf. Behalve voor opluchting zal dan hopelijk ook een moment gekomen zijn voor een ernstig antwoord op een aantal dwingende vragen. Ik lijst er alvast enkele op. Is het verstandig om in de zomer wat soepeler te zijn zodat immuniteit opgebouwd kan worden? Is het verstandig om kinderen te vaccineren, en wanneer? Is het verstandig om zo snel mogelijk ook gezonde volwassenen te ‘boosteren’, of wachten we beter, zodat de booster zeker nog werkt in de volgende herfst? Is het verstandig om, door scha en schande, een ‘winterpakket’ van seizoensgebonden maatregelen - van mondmasker tot extra ruimte in de ziekenhuizen - voor te bereiden, waar we maar beter een routine van maken? En is het verstandig om armere landen vaccins te blijven ontzeggen, zodat het virus daar kan blijven woekeren?

Op die vragen is er nog geen antwoord. Laten we ditmaal toch niet nalaten ze te blijven stellen.