Wat is erger dan een overbodig regeringslid? Een overbodig regeringslid dat zijn overbodigheid probeert te ontkennen

Bart Eeckhout is hoofdcommentator van De Morgen.

Eerst een bekentenis: ik ben van weinig dingen bang, maar ik ben wel bang van de Overheid, met grote O. Telkens als er een officiële brief in de bus zit, of als ik naar het gemeenteloket moet, bekruipt me deze belachelijke maar zeer reële angst. Contact met de overheidsadministratie probeer ik telkens uit te stellen tot het echt niet meer gaat.

Het is de werkelijk kaf­ka­iaanse vrees voor de ambtenaar die vriendelijk maar beslist zegt: ‘Hm, meneer Eeckhout, zegt u? Volgens onze informatie bestaat u niet.’ De angst voor de anonieme klop op de deur: ‘Meekomen, jij.’ De angst te verdwalen in een administratief doolhof, een wereld zonder waarom. Het syndroom van ‘computer says no’, zeg maar.

Er is één uitvinding die die administratiefobie heeft kunnen milderen: itsme, de app die identificatie bij bank of overheid automatiseert. Wil je je vaccinatiestatus checken of je belastingbrief indienen: via itsme ben je zo binnen. Op korte tijd is itsme, een innovatie van enkele banken en telecomoperatoren, uitgegroeid tot de populairste app in het land. Soms hapert er weleens wat, maar over het algemeen ligt de gebruikstevredenheid hoog. Blijkbaar ben ik niet de enige met angst voor de Overheid, met grote O.

De Staat blijft natuurlijk wel de Staat. Een populaire applicatie die de toegang tot de administratie vergemakkelijkt en verpersoonlijkt? Een vondst die de buurlanden ons benijden? Een Belgische dienstverlening die gewoon werkt? Dat kunnen we echt niet hebben, moet staatssecretaris voor Digitalisering Mathieu Michel (MR) – ja, die is er inderdaad ook nog – gedacht hebben. Dus komt nu het nieuws dat de overheid werkt aan een eigen authenticatie-instrument.

Er zijn meerdere redenen om erg sceptisch te staan tegenover dit plan. Omdat de federale overheid er zichzelf mee gaat beconcurreren bijvoorbeeld, want ze is tegelijk ook grootaandeelhouder in het private Mobile ID, de onderneming achter itsme. Of omdat de federale overheid liever een eigen digitale koterij bijbouwt bij al bestaande en behoorlijk functionerende systemen, veeleer dan samen te werken. Bovenal is de kans reëel dat deze nieuwe overheidsdienst slechter zal werken dan wat nu al bestaat, maar dat hij toch in het contact met de overheid een bevoorrechte positie zal krijgen, en betere systemen zal wegduwen. Resultaat voor de burger-belastingbetaler: we zullen veel geld uitgeven om een slechtere service te krijgen.

Het is natuurlijk prima dat de overheid bezorgd is over wie precies de gevoelige data controleert en hoeveel dat moet kosten, maar een goede normering is dan een betere methode dan privé-initiatief beconcurreren. Dit lijkt veeleer op een (zeer) dure bezigheidstherapie voor een overtollige staatssecretaris, die voor het eind van de regeerperiode toch één verwezenlijking moet kunnen voorleggen. Het parcours van Mathieu Michel leert ons dat er maar één ding erger is dan een overbodig regeringslid. Dat is een overbodig regeringslid dat zijn overbodigheid probeert te ontkennen.