Was dit een verkrachting? Ik blijf twijfelen

Jana Antonissen is journalist. Haar column verschijnt wekelijks.

Het gebeurde op een kille novemberavond, een maand voor mijn achttiende verjaardag. Op het Crystal Castles-concert ontmoetten we twee jongens, nou ja, mannen, eigenlijk. Na het concert volgden ze ons naar de studentenkamer van mijn vriendin. Of we hen uitgenodigd hadden weet ik niet meer, we waren al wat tipsy.

Ik herinner me een hand op mijn dij tijdens een spelletje spin the bottle, ik herinner me ook een middernachtelijk overleg in de gedeelde badkamer. Mijn vriendin ging voor de kerel met bruine haar, de blonde was voor mij. Niet dat ik hem per se aantrekkelijk vond, maar hij plakte al de hele avond aan mij, dus ja, misschien wel praktisch, zo dacht ik toen.

Dan herinner ik me niets meer tot de volgende ochtend. Mijn vriendin meende dat we naar de apotheek moesten voor een morning-afterpil. Zij kon er zelf ook wel eentje gebruiken. Ik herinner me het smerige gevoel, het voornemen nooit meer te drinken, de schaamte toen ik enkele dagen later in een portiek dook omdat ik dacht hem herkend te hebben.

Jarenlang dacht ik niet meer aan dit voorval, maar nu vraag ik me af: “Was dat een verkrachting? Niet echt, toch?”

“Zeker wel”, antwoorden mijn vrienden tot mijn ontsteltenis.

Ze hebben gelijk: België is één van de twaalf Europese landen die verkrachting legaal definiëren als seks zonder instemming.

“Het is nog altijd verkrachting als het slachtoffer onder invloed van drank of drugs is”, lees ik op de website van Amnesty International, “of heeft besloten met iemand mee naar huis te gaan, of onthullende kleding draagt, of niet duidelijk ‘nee’ heeft gezegd.”

Toch blijf ik twijfelen. Misschien omdat destijds niemand over instemming of consent sprak. Misschien omdat het te confronterend is: zo bekeken, beleefde ik namelijk niet één, maar twee, eigenlijk drie verkrachtingen. En misschien wil ik geen slachtoffer zijn.

Afgelopen weekend ontving Michaela Coel voor haar semi-autobiografische serie I May Destroy You een Emmy voor ‘uitmuntend schrijven’. Ze droeg de award op aan slachtoffers van seksueel geweld. Deze inderdaad uitmuntende serie toont naast het grillige verwerkingsproces van een nacht waarop ze gedrogeerd en verkracht werd, ook hoe het onderscheid tussen gewenst en ongewenst seksueel contact gaandeweg kan vervagen.

Zo zie je in de serie een jonge vrouw die dacht dat ze zelf een triootje opgestart had, maar achteraf ontdekt dat ze door twee vrienden in de val gelokt is. En is er een veelbesproken seksscène waarin de man stiekem zijn condoom uitdoet. Stealthing heet dat helaas bekende fenomeen overigens.

Elke vrouw die ik ken, heeft wel zo’n schemerzoneverhaal dat bij nader inzien helemaal niet zo schemerig is. Aandringen, overhalen, niet durven weggaan, wakker worden zonder enige herinnering; noem maar op.

Maakt het uit of we dergelijk seksueel contact al dan niet een verkrachting noemen?

Misschien wel. Misschien helpt het om het stigma van het woord te halen, de schaamte over slachtofferschap te laten verdwijnen.

Want met haar Emmy heeft Michaela Coel aangetoond dat je ook als slachtoffer een winnaar kunt zijn.