Vrolijk fluitend de handelsoorlog tegemoet

"Handelsoorlogen zijn goed en je kunt ze gemakkelijk winnen", zei Donald Trump toen hij zijn heffingen op staal en aluminium aankondigde. In werkelijkheid zijn ze zelden goed en nooit gemakkelijk te winnen – zeker niet als je niet weet waar je mee bezig bent.

Eigenlijk is het raar, want Trump heeft duidelijk een passie voor handel. Het handelstekort is al lang zijn obsessie, zodat je zou verwachten dat hij iets geleerd zou hebben over de manier waarop de wereldhandel werkt, of ten minste dat hij zich zou omringen met mensen die er iets van begrijpen. Maar dat heeft hij niet gedaan.

Neem het staal: eerst kondigde Trump met veel bombarie hoge invoerrechten aan, zogenaamd met het oog op de nationale veiligheid. De bondgenoten van de VS, de voornaamste bron van onze staalimport, waren woedend. Waarna de president een stap terug leek te zetten door Canada, Mexico, de Europese Unie en andere landen vrij te stellen.

Boze bondgenoten

Was dat een reactie op de dreigingen met tegenmaatregelen? Of had Trump gewoon niet beseft dat zijn heffingen vooral onze bondgenoten zouden treffen? Hoe dan ook was hij erin geslaagd onze bondgenoten boos te maken en zich een onbetrouwbare partner te tonen, zonder veel te doen voor de industrie die hij zogezegd wou helpen.

Nu krijgen we Trumptrade II, het Chinasyndroom. Donderdag maakte de regering bekend dat ze een aantal Chinese producten aan heffingen wil onderwerpen, zonder meer details te geven. Wat zal dat worden?

Laten we duidelijk zijn: in de economische wereldorde is China geen brave burger. Het trekt zich vooral weinig aan van intellectuele eigendom en steelt vrolijk andermans technologieën en ideeën. Bovendien subsidieert het bepaalde sectoren, zoals het staal, en draagt het bij tot de mondiale overproductie.

Maar in plaats van daarover te klagen, lijkt Trump zich blind te staren op het handelstekort van de VS tegenover China. 500 miljard dollar zegt hij – in werkelijkheid is het 375 miljard, maar zo nauw kijken we niet.

Wat is er mis met zijn obsessie?

Ten eerste is een flink deel van dat grote tekort een statistische illusie. China exporteert immers veel producten die wel in het land worden geassembleerd maar waarvan de onderdelen uit bijvoorbeeld Zuid-Korea en Japan komen. Het klassieke voorbeeld is de iPhone: 'made in China', maar Chinese arbeid en Chinees kapitaal vertegenwoordigen slechts enkele procenten van zijn uiteindelijke prijs.

Dat is een extreem voorbeeld, maar het past in een ruimer patroon. Veel van het ogenschijnlijke handelstekort van de VS tegenover China – waarschijnlijk bijna de helft – is in feite een tekort tegenover landen die hun componenten aan de Chinese industrie verkopen. Dat heeft twee implicaties: de Verenigde Staten kunnen veel minder druk uitoefenen op China dan Trump denkt, en een handelsoorlog met 'China' zal een grotere groep landen, waaronder nauwe bondgenoten, tegen de VS in het harnas jagen.

Nog belangrijker is dat het handelsoverschot van China op dit ogenblik geen groot probleem vormt voor de Verenigde Staten of de wereld in haar geheel. Let wel, 'op dit ogenblik'. Nog niet zo lang geleden kenden de VS een hoge werkloosheid en verergerde China dat probleem met zijn ondergewaardeerde munt en grote handelsoverschotten. Toen vond ik dat de VS zich hard moesten opstellen.

Maar dat was toen. De Chinese handelsoverschotten zijn fors gekrompen en de VS hebben geen hoge werkloosheid meer. Trump denkt misschien dat ons handelstekort met China betekent dat zij aan het winnen zijn en wij aan het verliezen, maar dat klopt niet. In de wereld van 2018 is de handel met China niets om je erg druk over te maken – in tegenstelling tot andere Chinese wanpraktijken.

Door domweg een handelsoorlog te beginnen, ondermijnt Trump ons vermogen om iets aan de echte problemen te doen. Als je China wil dwingen om het intellectuele eigendom te respecteren, moet je een coalitie vormen met landen die ook door het Chinese plagiaat worden geschaad, zoals Japan, Zuid-Korea en de Europese landen. Maar Trump jaagt die potentiële bondgenoten systematisch op stang met zijn welles-niets invoerrechten op staal en zijn dreigement om tol te heffen op goederen die in China worden geassembleerd maar grotendeels in andere landen worden geproduceerd.

Een handelsoorlog is geen goede zaak. Economisch zijn er bijna alleen verliezers. De enige 'winnaars' zullen landen zijn die hun geopolitieke invloed kunnen versterken omdat de VS hun eigen reputatie te grabbel gooien. Als Trumps handelsoorlog dus toch een winnaar krijgt… zal dat China zijn.

Copyright The New York Times