Daan Bauwens was artistiek directeur van Vooruit, algemeen directeur van de Handelsbeurs (Gent) en van Muziekcentrum De Bijloke. Hij werkte met Gerard Mortier aan het Forumproject, een niet-gerealiseerde concertzaal voor Gent (nu bibliotheek De Krook).
In kunstencentrum Vooruit slaat de paniek toe. Het centrum dreigt overgenomen te worden door de politiek. Misschien ligt dit aan een gebrek aan historisch besef, want Vooruit is altijd in handen van de politiek geweest.
Socialist en Vooruit gaan sinds het ontstaan van de socialistische coöperatieve beweging trots hand in hand in Gent. Feestpaleis Vooruit was de kathedraal van de werkman. In de jaren tachtig van de vorige eeuw waren er diverse gegadigden om van Vooruit opnieuw een progressief cultuurhuis te maken. De toenmalige socialistische topman Gilbert Temmerman zou maar aan één man de sleutel van Vooruit overhandigen: zijn zoon Erik. Met deze personele unie was de vzw Socio-cultureel Centrum Vooruit geboren. Vooruit zou opnieuw de bijenkorf van verenigingen en activiteiten worden.
De raad van bestuur werd van bij de aanvang samengesteld uit socialistische getrouwen die overigens na een aantal jaar vervangen werden omdat ze burgemeester en schepenen van stad Gent waren geworden. Ze werden opgevolgd door gezagsgetrouwe compagnons de route van socialisten en vrijzinnigen. Erik Temmerman verzamelde als directeur een kern vrienden en medewerkers rond zich. Dankzij de steun van de socialistische beweging, die zorgde voor mensen en middelen, kon de werking in 1982 opstarten.
Interne discussies
In 1985 was ik aan de slag als theaterrecensent van De Morgen en werd ik door Vooruit gevraagd om als artistiek directeur een programmatie voor Vooruit uit te bouwen. Na drie jaar bleek namelijk dat men het met de louter commerciële uitbating (café en concertzaal) niet kon redden. Ook de wat nostalgische ideeën van biljartclub, postzegelclub of bal voor de derde leeftijd boden geen toekomstperspectief.
De piste om als cultureel centrum gesubsidieerd te worden was toen al op niets uitgelopen, want daarvoor was een openbare instelling vereist en men zou Vooruit toch niet uit handen geven? Overigens zou men in 2017 bij de erkenning als ‘Vlaams huis’ zich nog steeds niet schikken naar de vereiste politiek proportionele samenstelling van de raad van bestuur.
De weg naar kunstencentrum werd afgelegd in jarenlange moeizame interne discussies. De politieke mandatarissen of de raad van bestuur hebben zich daar niet actief in gemoeid. Er waren en zijn issues die met de tijdgeest evolueren. Vooruit zou zich aan het rode imago ontworstelen door niet langer partijmanifestaties (zoals de traditionele 1 meiviering) toe te laten. Dit werd aangestuurd door subsidievoorwaarden die toenmalig cultuurminister Dewael oplegde.
Begin deze eeuw zien we de omgekeerde beweging. In sommige cultuurhuizen zijn de partijpolitieke congressen en debatten terug. Vroeger beperkte Vooruit zich tot rood, nu heeft ook groen er zijn weg gevonden. In de jaren tachtig, negentig van vorige eeuw hadden de kunstencentra maar één opdracht: de wedloop winnen om de kunstenaar centraal te stellen. Nu staan de deuren open, kijkt men naar buiten en gaat men de stad in. Het publiek is deel geworden van de artistieke opdracht.
Vanwaar nu die (kleine) steekvlam bij het nieuws dat sp.a in de toekomst vervelt tot Vooruit? Het lijkt op een flauwe aflevering van In de gloria. De voorzitter van het kunstencentrum (Paul Teerlinck, red.) beweert van zijn stoel te zijn gevallen omdat hij niet op de hoogte was. Een jambonnetje, want het blijkt dat er wel degelijk gesprekken over de naamsverandering zijn geweest. Toch een zwaktebod van een voorzitter die, gealarmeerd, de hakken in het zand had kunnen zetten. Ook een beetje slap dat de domeinnaam Vooruit tot voor kort niet was geregistreerd. Dit is toch het huis dat sinds begin deze eeuw, met veel steun van cultuurminister Anciaux, de voortrekker is van softwaretoepassingen en -ontwikkeling – kent u Yesplan, the cloud-hosted software voor de culturele sector?
Geen weerwerk van de voorzitter dus, of heeft hij in naam van het grotere goed het hoofd moeten buigen? Mocht dit het geval zijn, dan had hij beter een wervend verhaal gebracht, eerder dan het politiek gebruikelijke: blijf stilzitten en het waait over. En Vooruit-medewerkers: wees gerust, stormen zoals in de jaren tachtig van vorige eeuw zal het niet meer.
Vooruit dan maar, Conner. Grijp het moment waarop Coens ‘Avanti’ roept. Als het lukt komt er toch nog een Socialistische Internationale en zal de herrezen Internationale Nieuwe Scène, Jan Decleir op kop, ‘Avanti popolo’ zingen.
