Voor een onstabiel Duitsland, behoed ons, Heer

Na veel gehannes en gespeculeer is het zover. CDU-voorzitter Armin Laschet wordt de kandidaat-kanselier van de Duitse christendemocraten.

Laschet had een machtige rivaal. Markus Söder heet hij, grote baas van Beieren en van zusterpartij CSU. Hij stak niet onder stoelen of banken dat hij graag kandidaat-kanselier zou worden. Hij blaakt van zelfvertrouwen. Je kunt Söder niet zomaar wegzetten als een plaatselijke coryfee, ook al draagt hij altijd mondkapjes met de blauw-witte Beierse ruit. Hij is in heel Duitsland stukken populairder dan de wat hobbelige Laschet. Söder heeft Laschet meteen geluk gewenst. En alle steun toegezegd. Niet onbelangrijk, Söder voegde eraan toe: ohne Groll, zonder wrok.

Het is nog maar één keer eerder gebeurd dat een CSU-politicus kandidaat-kanselier was, Franz-Josef Strauss, 1980, hij verloor smadelijk. Die nederlaag is diep verankerd in het collectieve geheugen van de christendemocraten binnen en buiten Beieren. Zij hebben nu gekozen. Straks staat Armin Laschet bedremmeld te glimlachen in het straatbeeld van Flensburg tot Passau.

Veel tegenstanders onderschatten Armin Laschet – net zoals Merkel onderschat werd, lang geleden. Een verfomfaaide carnavalszot uit Aken, zeggen ze. Te verlegen. Te toegeeflijk. Turken-Armin noemden ze hem toen hij minister van Integratie was. Te dicht bij de Groenen ook. Maar een ex-voorzitter van de Groenen, Cem Özdemir, heeft het over een keiharde, professionele politicus en hij kan het weten.

Laschet wacht een ondankbare taak. Tot voor kort zat de CDU op rozen. In de peilingen steeg de partij vaak tot 40 procent, 7 procent beter dan bij de jongste federale verkiezingen. De kiezer was duidelijk van plan het coronabeleid van Merkel te belonen. De jongste weken echter stapelen de schandalen zich op. Christendemocratische parlementsleden hebben zich schaamteloos verrijkt in handel met mondmaskers. Misschien nog erger, de linker- en de rechtervleugel van de partij vechten hun ontelbare ruzies bij voorkeur uit waar het publiek staat toe te kijken. Daar komt bij, inzake corona raakt Merkel verstrikt in de veelkoppige en vaak tegenstrijdige besluitvorming met de deelstaten. De coronacijfers zijn slecht, de vaccinatie slabakt. Kranten blokletteren Langsamkeit (traagheid) en je leest het nieuwe woord Impfpleite, vaccinatiefailliet. In de peilingen zakt de christendemocratie onder 30 procent.

Stel even dat de CDU-CSU in september het voorspelde pak slaag krijgt. Dan begint het politieke centrum onrustwekkend te wankelen. Het is dus niet ondenkbaar dat Duitsland in het najaar uiterst onstabiel wordt. Dat kunnen we ons haast niet meer voorstellen. Angela Merkel staat al meer dan vijftien jaar als een rots in de politieke branding. Zelfs na haar roemruchte Wir schaffen das bleef ze onwrikbaar overeind.

Het grootste land van de Europese Unie, veruit de machtigste economie, het centrum van het continent, vroeger en nu de schakel tussen Oost- en West-Europa, als daar een politieke crisis begint te etteren, hoe slaat Europa zich daar doorheen? Door maanden besluiteloosheid en heilloos gekibbel? In ons eigen België hebben we vorig jaar gezien hoe politieke stuurloosheid een land kan verwonden. Keizerin Corona straft iedere zwakheid genadeloos af. En België is maar een krent in de grote kramiek Europa. Poetin zit nu al te likkebaarden op zijn troon in het Kremlin. Voor een onstabiel Duitsland, behoed ons, Heer.

Maar er bestaat een kans dat het Duitse politieke centrum wordt overgenomen. Dat zou historisch zijn, niet min of niet meer. De Groenen zijn aan een gestage opmars bezig en het tempo lijkt de jongste tijd te versnellen. Ze halen in de peilingen keer op keer meer dan 20 procent, tendens naar 25 procent. Bij de verkiezingen van 2017 haalden ze niet eens 10 procent. Voor het eerst hebben ze een kandidaat-kanselier aangewezen. Dat was niet makkelijk. De partij heeft twee voorzitters, een meneer en een mevrouw.

De meneer, Robert Habeck, heeft ampele bestuurservaring als deelstaatminister en is ongemeen populair buiten de partij. Typisch voor de hedendaagse groenen, hij is een begaafd compromissenbakker, hij heeft met liberalen en sociaaldemocraten geregeerd.

Maar het is Annalena Baerbock geworden, legendarische dossiertijger, en hoog gewaardeerd door, wel kijk, de christendemocraten, al heeft ze geen bestuurservaring zoals Habeck. Toch zal Baerbock het opnemen tegen Laschet. Na zestien jaar Merkel opnieuw een vrouw? Waarom niet eigenlijk?