Van de overheid verwacht je dat ze homofobie niet alleen in Polen of Hongarije bestrijdt, maar ook bij ons

Alain Gerlache overschouwt de politieke actualiteit. Zijn column verschijnt op maandag.

Een week geleden postte Pete Buttigieg, voormalig kandidaat in de voorverkiezingen van de Democraten in de VS en nu staatssecretaris voor Transport, een mooie zwart-witfoto op de sociale netwerken, die snel viraal werd. We zien hem naast zijn man, Chasten, met de twee baby’s die ze net hebben geadopteerd in hun armen.

Dat beeld, een primeur voor de Amerikaanse politiek op dit niveau, betekent dat we langzaam maar zeker vooruitgang boeken. Laten we hopen dat het in een niet al te verre toekomst niet langer nodig zal zijn om ‘uit de kast’ te komen en dat de ‘coming out’ verleden tijd zal worden. Op de foto zien we gewoon twee mannen die van elkaar houden, wat ze al tijdens de campagne hadden getoond, en die zoals zoveel andere stellen hun geluk als ouders delen. Geen nood aan woorden, aan verklaringen en nog minder aan bekentenissen. Dichter bij ons zijn de eenvoud en de natuurlijkheid van de Luxemburgse premier Xavier Bettel en zijn echtgenoot Gauthier Destenay tijdens de officiële plechtigheden en privé-evenementen waaraan ze deelnemen, eveneens een demonstratie van serene zelfbevestiging en het streven om door banalisering de homofobie te bestrijden.

Ook de media hebben een rol te spelen in dit gevecht van lange duur. Wanneer een zo mainstream tijdschrift als Test-Aankoop, dat we er moeilijk van kunnen verdenken een kampioen van de Queer-beweging te zijn, een artikel over energiebesparing illustreert met een pictogram van een gezin dat uit twee mannen of twee vrouwen bestaat, verricht het nuttig werk. Films en series met personages uit seksuele minderheden doen dat ook, natuurlijk op voorwaarde dat ze de stereotypen mijden. Young Royals, een Zweedse tienerserie die op Netflix te zien is, geeft het goede voorbeeld, met het gevoelig en zonder valse preutsheid vertelde verhaal van een jonge kroonprins die zijn homoseksualiteit ontdekt terwijl hij worstelt met de verpletterende eisen die zijn functie stelt. Je hoeft geen monarchist te zijn om te hopen dat in een van de Europese koninklijke families de realiteit de fictie op een mooie dag zal inhalen, zodat we bijvoorbeeld een jong echtpaar van hetzelfde geslacht een enthousiaste massa zullen zien groeten op het balkon van het koninklijk paleis in Brussel.

Persoonlijk, als homo en mediamens, heb ik dat altijd de juiste strategie gevonden. Ik geloof nog altijd dat ze moet worden voortgezet. Maar volstaat ze? Zeer zeker niet. Nog geen week na de foto van Pete Buttigieg kwam een andere foto op onze tijdlijn, die van VRT-journalist Riadh Bahri, diep geschokt na een homofobe aanval waarvan hij in Brussel het slachtoffer was. De opeenvolging van die twee beelden, enkele dagen na elkaar, is treffend, want de homofobe agressie houdt niet op en heeft soms tragische gevolgen. En dan is er nog de homofobie die in veel kringen blijft bestaan. Denk maar aan het incident waarvan dezelfde journalist tijdens een persconferentie het slachtoffer was, toen een N-VA-Europarlementslid het nodig vond om uit te leggen “he’s gay”, zonder te weten dat zijn microfoon ingeschakeld was – later verontschuldigde de man zich. Homofoob geweld is niet alleen fysiek. Dit weekend nog doken anti-lgbtq+-stickers op in Antwerpen.

Als reactie op de agressie van vorige week drukte Nawal Ben Hamou (PS), de Brusselse staatssecretaris voor Gelijke Kansen, haar sympathie uit en tweette ze: “Het is van essentieel belang om aangifte te doen bij de politie, zodat de daders van homofobe daden niet ongestraft blijven!” Ze heeft natuurlijk gelijk, want om diverse redenen aarzelen veel slachtoffers om klacht in te dienen hoewel de politie grote inspanningen levert om hen goed op te vangen en hun verklaring te noteren. Maar vandaag mag het niet langer bij verontwaardiging of de veroordeling van individuele daden blijven. Ook in België mogen er geen feitelijke ‘lgbtq+-vrije’ zones ontstaan zoals in Polen. Alles wijst op het bestaan van harde kernen die elke maatschappelijke evolutie afwijzen en zich er zelfs tegen verzet. Repressie is dus nodig, maar ook preventie is onmisbaar. Daarom moeten we op zoek gaan naar de wortels van homofobie in de samenleving en naar hun mogelijke ideologische, sociale of religieuze componenten, zonder vooroordelen en zonder taboe. Dat is absoluut nodig om een gerichte preventie tot stand te brengen die berust op de concrete situatie op het terrein. Weigeren die realiteit onder ogen te zien, is aanvaarden dat het homofobe geweld aanhoudt.