Twitter verontschuldigt zich bij Wilders, maar het blijft onduidelijk wanneer een tweet te ver gaat

‘Weet je wat pijn doet? Dat is het geweld van de intolerante ideologie islam, de fatwa’s en doodsbedreigingen door mensen uit Pakistan, die geïnspireerd zijn door de valse profeet Mohammed. Wij kiezen altijd voor vrijheid versus mohammedanisme. En je zult nooit winnen.’ Gaat dit bericht te ver? Twitter vond van wel en besloot de afzender te berispen door zijn account tijdelijk te schorsen. Die afzender is Geert Wilders, leider van de radicaal-rechtse PVV.

Twitters ingreep is om meerdere redenen ongemakkelijk. Wie weleens een dagje de moeite neemt om in de obscuurdere stegen van Twitter te verkeren, komt al snel berichten tegen die veel verder gaan dan wat de politicus opschreef. Het is niet erg helder op welk punt het bewuste bericht van Wilders precies te ver gaat. Wat schuurt, is het gebrek aan transparantie. Twitter zou (volgens Wilders zelf) eerst hebben aangegeven dat zijn tweet niet in strijd met de huisregels was, om daar later weer van terug te komen. De politicus ging bij het netwerk in beroep tegen zijn beslissing. Met succes: Twitter maakte dinsdag excuses en Wilders kreeg zijn account weer terug.

Twitteraars reageerden verschillend op de aanvaring. Fijn dat Elon Musk de boel definitief overneemt zodat de vrijheid van meningsuiting wordt gerespecteerd, stelde de ene groep. Anderen waren juist blij met de ingreep van Twitter: eindelijk verlost van die verschrikkelijke Wilders. Beide houdingen zijn te kort door de bocht. De radicale vorm van vrijheid van meningsuiting die Musk voorstaat, is een doodlopende weg. Geen medium knapt ervan op als het wordt misbruikt om haat, (oorlogs)propaganda of desinformatie te verspreiden.

Tegelijk kan dit geen vrijbrief zijn om ogenschijnlijk willekeurig in te grijpen en daar onvoldoende verantwoording voor af te leggen. Een politicus van zijn podium beroven, is nogal wat. Het voorval met Wilders bewijst vooral hoe hard we duidelijker regels nodig hebben.

Het goede nieuws is dat die regels er komen. Met de vorige week gepresenteerde Digital Services Act (DSA) neemt Europa wereldwijd het voortouw. Die ronkende tekst klinkt overigens ook in de Verenigde Staten. “De DSA gaat de onlinewereld opnieuw inrichten”, schreef bijvoorbeeld de gezaghebbende Amerikaanse techsite The Verge. De grote techwet dwingt techbedrijven meer verantwoordelijkheid te nemen voor wat er op hun platformen gebeurt en voor de manier waarop ze data van hun gebruikers benutten voor gerichte advertenties. Voor de archaïsch aandoende laissez faire-benadering van Musk zal geen plaats zijn: de sociale platformen zullen in actie moeten komen tegen de verspreiding van desinformatie en haat.

Tegelijk zullen ze heel transparant moeten zijn over de beslissingen die ze nemen en deugdelijke klachtenafhandelingssystemen moeten optuigen. Het vaak gebruikte argument ‘Twitter is een particulier bedrijf en mag zelf bepalen wat er op zijn platform gebeurt’ komt met de DSA op drijfzand terecht. En dat is maar goed ook: de invloed van TikTok, YouTube, Instagram en consorten is veel te groot geworden om met ad-hocbeleid af te kunnen.