Trumps troepen in Amerikaanse steden: is dit nu fascisme?

Een maand na Donald Trumps eedaflegging als president publiceerde Yale-historicus Timothy Snyder de bestseller On Tyranny: Twenty Lessons From the Twentieth Century. Hij schreef: “Wanneer paramilitairen die de leider steunen zich onder de officiële politie en het leger mengen, is het einde nabij”. In 2017 leek het idee dat ongeïdentificeerde agenten in camouflagepakken linkse betogers zomaar zouden oppakken, zonder aanhoudingsbevel, een bizarre fantasie. Nu gebeurt het echt.

Volgens de procureur-generaal van Oregon, Ellen Rosenblum, worden in de binnenstad van Portland betogers op straat door federale agenten in anonieme voertuigen meegenomen. Ze worden niet officieel aangehouden en krijgen niet te horen waarom ze worden vastgehouden. De agenten dragen militaire pakken en badges met alleen het woord ‘Police’. Het is niet duidelijk tot welke dienst ze behoren, maar volgens The New York Times zou het onder meer om een gespecialiseerde eenheid van de grenspolitie gaan die zich normaal met de strijd tegen drugssmokkel bezighoudt.

Trump heeft aangekondigd dat hij zinnens is om dergelijke troepen ook naar andere steden te sturen. Maandag meldde The Chicago Tribune plannen om een honderdvijftigtal federale agenten in Chicago in te zetten. “We hebben geen uitnodiging van de staat nodig”, zei Chad Wolf, het waarnemend hoofd van het Department of Home Security vorige maand op Fox News. “We zullen het doen, of we welkom zijn of niet.”

Portland laat zien hoe een bezetting eruitziet. De televisie bracht het verhaal van de 29-jarige Mark Pettibon, die vorige woensdag in de vroege ochtend door ongeïdentificeerde agenten in een busje werd gesleurd en opgesloten in het federale gerechtsgebouw. Uiteindelijk werd hij vrijgelaten zonder te weten wie hem had ontvoerd.

Een federale agent raakte Donovan La Bella, 26 jaar, met een rubberkogel in het hoofd. La Bella werd naar het ziekenhuis gebracht en moest geopereerd worden. In een veelbekeken video werd een veteraan van de Navy, 56 jaar, met peperspray bewerkt en geslagen toen hij federale agenten aan hun grondwettelijke eed herinnerde. Het leverde hem twee gebroken botten op.

De inzet van agenten van de grenspolitie tegen Amerikaanse dissidenten is bijzonder beangstigend. Na de aanval op betogers bij het Witte Huis, vorige maand, verzette het leger zich tegen Trumps pogingen om militairen tegen burgers in te zetten. In veel steden zijn politieagenten bereid om geweld tegen betogers te gebruiken, maar zij krijgen hun bevelen van het plaatselijke bestuur. De grenspolitie van de VS staat onder federaal gezag, heeft een leiding die Trump fanatiek toegewijd is en is politiek uiterst rechts.

De grenspolitie is geen paramilitaire organisatie en past dus niet helemaal in het schema van Snyders boek. Maar toen ik hem maandag sprak, liet hij me verstaan dat het verschil niet zo groot is: “De staat mag geweld gebruiken maar moet zich aan de regels houden. Deze agenten werken buiten hun normale rol en gedragen zich naar alle waarschijnlijkheid onwettig.”

Snyder wijst er ook op dat autocraten wel vaker grenspolitie tegen vijanden van het regime hebben ingezet. “Het is een klassieke manier waarop autoritaire regimes, zoals het Spanje van Franco of Rusland onder de Tsaren, geweld gebruiken,” zegt Snyder. “Agenten die het gewoon zijn om geweld te plegen aan de grens worden ingezet om geweld te plegen tegen mensen in het binnenland.”

Vrijdag tweette Nancy Pelosi, de voorzitster van het Huis van Afgevaardigden, over de gebeurtenissen in Portland: “Trump en zijn stoottroepen moeten worden gestopt”. Ze vertelde er niet bij hoe het Congres dat wil doen, maar het Huis moet binnenkort de begroting van het Department of Home Security goedkeuren. Wie verontwaardigd is over de tactieken van de regering moet ten minste eisen dat het Congres de financiering van het ministerie blokkeert tot er iets verandert.

Sinds Trump president is, discussiëren we over de vraag of zijn incompetentie zijn autoritarisme tempert. Wie vindt dat we ons geen zorgen moeten maken over fascisme, kan gevallen aanhalen waarin de regering te ver ging en werd gedwongen om een stap terug te zetten. Maar al te vaak heeft het Witte Huis doorgezet, zodat wat ooit het ergst mogelijke scenario leek nu de status quo is.

Trump heeft ons al duidelijk gemaakt dat zijn bondgenoten, zoals Michael Flynn en Roger Stone, boven de wet staan. De toekomst zal ons leren hoevelen van ons eronder staan.

Copyright The New York Times