Thomas Friedman: ‘De VS zijn in conflict met China, en het wordt uitgevochten met computerchips’

Leuk nieuws: de VS liggen nu overhoop met Rusland én met China. Het conflict met Rusland is indirect maar gewelddadig, en het escaleert. Wij helpen de Oekraïners met slimme raketten en informatie om de Russen te dwingen zich uit het land terug te trekken. Hoe zal die oorlog aflopen? Niemand die het weet.

Maar hier wil ik het hebben over het conflict met China, dat minder zichtbaar is en waarin geen schot wordt gelost, omdat het grotendeels wordt uitgevochten met computerchips. Toch zal het minstens een even grote impact op het machtsevenwicht hebben als de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.

Hier gaat de strijd over halfgeleiders, de basistechnologie van het informatietijdperk. De alliantie die de slimste chips maakt, zal ook de slimste precisiewapens hebben, de slimste fabrieken en de slimste quantumcomputers. Vandaag staan de VS en hun partners op voorsprong, maar China is vastberaden om daar verandering in te brengen.

Met de nieuwe reeks exportregels die de Amerikaanse regering vorige maand heeft uitgevaardigd, zeggen de VS in feite tegen China: “Jullie staan drie technologiegeneraties achter op ons en wij willen ervoor zorgen dat het zo blijft.” Of zoals de Chinese ambassade in Washington het uitlegde: “De VS willen wetenschappelijke en technologische hegemonie.”

Volk controleren

Hoe zal die oorlog aflopen? Niemand die het weet. China gebruikt zijn technologie steeds vaker om het eigen volk te controleren en zijn invloed in het buitenland uit te breiden. Maar door China geavanceerde technologie te onthouden, sluiten we elke toekomstige samenwerking met Peking aan problemen zoals de klimaatverandering en de cybermisdaad uit. Wat soort van wereld zal dat opleveren? Dat is een vraag die China zich ook zou moeten stellen.

De nieuwe regels moeten China verhinderen om de meest geavanceerde halfgeleiders van het Westen te kopen – of de uitrusting om ze zelf te maken. Ingenieurs en wetenschappers hebben voortaan een specifieke toelating nodig om China met de fabricage van chips te helpen. De regels moeten ook voorkomen dat westerse chips die aan burgerlijke bedrijven in China worden verkocht bij het Chinese leger belanden. En misschien de meest controversiële maatregel: een verbod voor alle Amerikaanse maar ook buitenlandse ondernemingen “om aan bepaalde Chinese entiteiten hardware of software te leveren waarvan de toeleveringsketen Amerikaanse technologie bevat”.

Dat laatste verbod heeft een enorme impact, want de meest geavanceerde halfgeleiders worden gemaakt door een complexe coalitie van bedrijven in de VS, Europa en Azië.

Dat zit zo: AMD, Qualcomm, Intel, Apple en Nvidia blinken uit in het ontwerp van chips met miljarden transistors. Synopsys en Cadence ontwikkelen de designtools en software voor de chipmakers. Applied Materials maakt de materialen voor de miljarden transistors. Het Nederlandse ASML levert de lithografische apparatuur, in samenwerking met onder meer het Duitse Zeiss SMT, dat de patronen van de chips tekent. Ook Intel, Lam Research, KLA en bedrijven in Korea, Japan en Taiwan spelen een cruciale rol in deze coalitie.

Hoe verder we de grenzen van de fysica en de materiaalwetenschap verleggen om nog meer transistors op een chip te krijgen, hoe kleiner de kans dat één enkel bedrijf of één enkel land kan uitblinken in alle aspecten van het ontwerp en de fabricage. Je hebt heel de coalitie nodig.

China wordt buiten de coalitie gehouden, omdat de partners vrezen dat het hun intellectuele eigendom zal stelen. Daarom probeert Peking op eigen houtje de meest geavanceerde chips na te maken, maar dat doet het met verouderde technologieën. De VS willen dat zo houden.

Defensieve strategie

Ik sprak de Amerikaanse minister van Handel, Gina Raimondo, die toezicht houdt op de exportbeperkingen en op het budget van 52,7 miljard dollar om het onderzoek naar de halfgeleiders van de nieuwe generatie te steunen en de productie van geavanceerde chips terug te brengen naar de Verenigde Staten. Raimondo vindt niet dat de nieuwe regels op een oorlogsdaad neerkomen.

“De situatie van de VS was onhoudbaar”, zegt ze. “Wij kopen nu al onze geavanceerde chips in het buitenland: 90 procent komt van TSMC in Taiwan en 10 procent van Samsung in Korea. We maken zelf geen chips die we nodig hebben voor artificiële intelligentie, voor ons leger, onze satellieten, ons ruimteprogramma en de talloze burgerlijke toepassingen waarvan onze economie afhankelijk is.”

Ze noemt de exportbeperkingen “onze defensieve strategie”. “Peking maakt er geen geheim van dat het volledig onafhankelijk wil worden in de meest geavanceerde technologieën en zowel de burgerlijke commerciële markten als het slagveld van de 21ste eeuw wil domineren. We kunnen dat niet negeren.”

De VS willen in het offensief gaan; sneller innoveren dan de Chinezen. “Maar tegelijkertijd moeten we ons beschermen. Het is belangrijk dat we waar mogelijk de-escaleren en zaken doen met China. Wij willen geen conflict. Maar de realiteit is wat ze is.”

Volgens de Chinese staatskrant Global Times zal het verbod “de vastberadenheid van China om onafhankelijk te worden in wetenschap en technologie alleen maar groter maken”. Bloomberg citeert een anonieme Chinese analist: “Verzoening is uitgesloten.”

Welkom in de toekomst.

© The New York Times