President Trump heeft de grondwet verraden

Woensdag was een vreselijk en schandelijk moment in de Amerikaanse geschiedenis. Het was een poging tot staatsgreep.

Trump en de mensen die hem steunen, hebben de mond vol over patriottisme. Ze verweten president Barack Obama dat hij soms geen vlagpin op zijn revers droeg. Ze hadden felle kritiek op Colin Kaepernick toen die uit protest tegen de politiebrutaliteit knielde tijdens het spelen van het volkslied. Maar woensdag stookte Trump een boze meute op om het Capitool van de Verenigde Staten binnen te vallen.

De politie bood nauwelijks weerstand en reageerde zeker niet met het geweld waarop de betogers van Black Lives Matter in het verleden werden onthaald. Veel van die Trump-betogers ontkennen waarschijnlijk het idee van blank privilege. Maar het feit dat ze zij de politie konden overrompelen en de Senaat en het Huis konden binnenvallen, was een bewijs van dat privilege.

De relschoppers vielen niet alleen een gebouw aan maar ook de grondwet, het kiesstelsel, ons democratisch proces. Ze vernederden de Verenigde Staten voor het oog van de wereld terwijl de vijanden van Amerika handenwrijvend toekeken. Ze pleegden landverraad.

“Dit is een aanslag zonder voorgaande op onze democratie”, verklaarde de verkozen president Joe Biden. Hij sprak van “een aanval op de citadel van de vrijheid, het Capitool zelf”.

Patriottisme is meer dan mooie woorden spreken, met vlaggen zwaaien of America the Beautiful zingen. Het is een onvolmaakte, moeizame strijd om het land waar wij van houden beter te maken. En het is in geen geval een president die een oproer steunt of een tweede termijn probeert te bemachtigen nadat hij de verkiezing heeft verloren.

Wat een president ook zegt, hij verraadt de grondwet wanneer hij een campagne leidt om een door die grondwet gegarandeerde vrije verkiezing om te keren en wanneer hij relschoppers aanstookt om ons democratische proces te overweldigen.

Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat, is geen man met wie ik het vaak eens ben. Maar hij had gelijk toen hij zich eindelijk tegen Trump verzette en de Senaat waarschuwde dat juridische manoeuvres om de wil van de kiezers te dwarsbomen, door sommige staten uit de telling van het kiescollege uit te sluiten, “onze republiek voorgoed zullen beschadigen”.

Schijnheiligheid

Na een jaar waarin Trump zich voordeed als de president van recht en orde en betogers als oproerkraaiers afschilderde, riep hij zijn aanhangers op om naar Washington te komen en liet hij ze op het Capitool los terwijl daar de stemmen van het kiescollege werden geteld.

“Laten we het uitvechten”, zei Rudy Giuliani, zijn advocaat, tegen een menigte Trump-aanhangers kort voor ze het Capitool bestormden. De meute haalde de dranghekken neer en viel het gebouw binnen. Noem het oproer of terrorisme of een couppoging – ‘Making America Great Again’ was het in geen geval.

Vorige zomer zag ik in Portland de federale overheid traangas gebruiken tegen vreedzame betogers. Woensdag zag je golven betogers het Capitool overrompelen terwijl de politie amper reageerde. De linkse protesten in Portland en andere steden waren soms gewelddadig en destructief, en als dat gebeurde veroordeelde Joe Biden het keer op keer. Hij ging in tegen zijn basis. Trump hitste woensdagochtend het geweld van zijn basis op.

Er is gefluisterd dat Trump van binnenlandse onlusten of een buitenlandse crisis zou willen profiteren om de noodtoestand uit te roepen en het leger in te zetten om zo de overdracht van het presidentschap te saboteren. We moeten allemaal waakzaam zijn en de waarschuwing onthouden van alle gewezen ministers van defensie dat de militairen zich niet in een dergelijke crisis mogen mengen.

Trumps aanvallen op de waarheid zijn minder zichtbaar dan de aanval op het Capitool, maar ze zijn even schadelijk. Ongeveer 62 procent van de Republikeinen zegt Bidens verkiezing niet te aanvaarden. Dat is toxisch voor de democratie en ligt aan de basis van dit soort geweld.

Trump en andere Republikeinen praten graag over persoonlijke verantwoordelijkheid en gehoorzaamheid aan de wet. Maar in zijn schijnheiligheid wijst Trump alle verantwoordelijkheid af voor een regeerperiode waarin hij het Huis van Afgevaardigden, het presidentschap en de Senaat heeft verloren – en ontketent hij een meute die het Capitool terroriseert.

Ik heb in veel landen pogingen tot staatsgreep meegemaakt en meestal achterhaalt de geschiedenis de autocraten en het geboefte – vroeg of laat. Ze eindigen in de gevangenis, in ballingschap of schande, klagend dat het niet eerlijk is: de verpersoonlijking van de gevaren van demagogie en autoritarisme.

© 2021 The New York Times Company