Op zoek naar het verloren centrum: cdH wordt ‘Les Engagés’

Alain Gerlache overschouwt de politieke actualiteit. Zijn column verschijnt op maandag.

Weg met de cdH, hier is Les Engagés, de geëngageerden! Voorzitter Maxime Prévôt hamert erop dat dit niet zomaar een nieuwe naam is en zelfs geen partij, maar een nieuwe participatieve burgerbeweging! Het signaal is duidelijk: mensen – de geëngageerden – zijn belangrijker dan structuren of ideologieën.

De cdH, die twintig jaar geleden onder impuls van Joëlle Milquet de PSC, de Parti Social-Chrétien, opvolgde, stond zo zwak dat ze meer dan een nieuwe naam of een nieuwe kleur nodig had om niet volledig weg te deemsteren. De verkiezingen van 2019 waren rampzalig: van negen naar vijf verkozenen in de Kamer, de slechtste score in de geschiedenis van de partij. Daarna koos de cdH voor de oppositie op alle machtsniveaus. Maar ze kon zich moeilijk laten horen tegenover een federale regering waarin de MR en de PS weliswaar allebei in de meerderheid zitten maar zich vaak als opposanten gedragen. Om nog te zwijgen van het mediakabaal van de PTB, dat de kritiek van de cdH compleet overschaduwt. Resultaat: in de laatste peiling van RTL-Le Soir, in december vorig jaar, kreeg de centrumpartij amper 8 procent van de kiesintenties in Wallonië en 5 procent in Brussel.

Deze tactische keuze lijkt tot nu toe weinig overtuigend, maar ze schept ten minste tijd voor de grote vernieuwingsoperatie onder de noemer ‘Il fera beau demain’ (morgen wordt het mooi weer) een optimistische slogan die de contouren van een positieve beweging schetst. Er was en is echt wel nood aan optimisme. De vernieuwing werd in februari 2020 aangekondigd, enkele dagen voor het begin van de pandemie die fysieke vergaderingen voor de uitwerking van het programma verhinderde. Nu komt ze er dan toch, maar deze keer met de oorlog in Oekraïne op de achtergrond. Er zijn betere omstandigheden denkbaar om mediabelangstelling te krijgen. Op zijn minst kan de nieuwe politieke formatie zeggen dat zij de eerste beweging is die het licht ziet na die twee ingrijpende gebeurtenissen die ons in een nieuw tijdperk hebben gebracht. Maar dat zal niet volstaan om succes te hebben.

Toen de PSC zich tot cdH verpopte, ging het debat vooral over de verdwijning van de C van christelijk uit de naam van de partij. Uiteindelijk bleef de C, maar nu stond ze voor ‘centrum’. En hoewel de christelijke verwijzing uit de naam verdween, stond ze nog altijd in het eerste artikel van de partijstatuten. “Typisch tjeef”, vonden de criticasters. Nu is dat voorbij. Nog voor het eind van de werkzaamheden heeft Maxime Prévôt laten weten dat de christelijke verwijzing ook uit de statuten verdwijnt. Een van de markantste voorstellen van de nieuwe beweging is de vorming van één enkel onderwijsnet in de Federatie Wallonië-Brussel dat de openbare en de vrije scholen moet verenigen. Het idee deed bij sommigen de wenkbrauwen fronsen en de voorzitter heeft het nu over een ‘geharmoniseerd’ onderwijsnet met een identieke financiering voor alle scholen, een eis van het katholieke onderwijs. Het is afwachten wat het zal worden in het definitieve programma, dat op 14 mei aan een nieuw congres zal worden voorgelegd. Het is hoe dan ook duidelijk dat de twee formaties die uit de Belgische christendemocratie voortgekomen zijn, de CD&V en Les Engagés, heel verschillende wegen volgen. Het is merkwaardig dat geen enkele CD&V-kopstuk op de lancering van de nieuwe beweging reageerde. Ter herinnering, de christendemocratische familie was meer dan een halve eeuw geleden de eerste die splitste.

Onder welke vlag ze ook vaart, Les Engagés zal nieuwe kiezers moeten vinden. Wie zullen ze zijn? Hun nieuwe kleur, blauwgroen, is niet toevallig gekozen. De partij mikt op gematigde kiezers die nu bij gebrek aan beter op anderen stemmen: liberalen die de verrechtsing van de MR niet zien zitten, ecologisten die de groenen te weinig realistisch vinden. Misschien ook sociaaldemocraten die moeite hebben met het opbod van de PS tegen de PTB. Maar dat is ook het doelpubliek van Défi, het FDF van vroeger, dat zich nu als sociaalliberale partij opstelt. De twee kleine centristische formaties moeten dus een cruciale keuze maken. Zullen ze het tegen elkaar opnemen, met het risico dat ze elkaar verzwakken, of zullen ze op de ene of andere manier samenwerken. Hun geografische complementariteit pleit hiervoor: Défi is vrijwel onbestaand in Wallonië en Les Engagés staat zwak in Brussel. Maar dat zullen we pas later zien, want het zou wat te veel op electorale spelletjes lijken, net nu men zegt de politiek te willen vernieuwen.