Onze huisdieren zijn geen dieren meer maar gebambificeerde personages

Els van Doesburg is schepen in Antwerpen namens N-VA. Haar column verschijnt tweewekelijks, afwisselend met Marc Van Ranst.

Als je aan een middeleeuwer zou uitleggen wat een smartphone precies is, dan zou dat ongeveer zo gaan. Het is een doosje met alle kennis ter wereld in en waarmee je in contact kan komen met zo ongeveer iedereen die je maar wil. Maar eigenlijk gebruiken we het vooral om elkaar filmpjes van katten te sturen. Nee, oké, niet alleen dat. Soms ook wasbeertjes op fietsen of eendjes met sandalen aan.

We zijn collectief geobsedeerd door diertjes, voor zover ze voldoen aan die ene voorwaarde: aaibaar zijn. Bijtjes zijn leuk, wespen eng. Spinnen vormen een twijfelgeval maar hebben een gepassioneerde fanbase. Vleermuizen liggen volledig in de onderste schuif nadat ze ons met een rare ziekte opzadelden. Een kitten verkleed als vleermuis kan wel gewoon.

Vooral met huisdieren gaan we in onze samenleving steeds intenser om. We kennen ze allerlei menselijke karaktereigenschappen toe, stoppen ze in kinderwagentjes, noemen onszelf hun mama en papa (correctie: doen alsof zij ons mama en papa noemen) en wanneer we niet thuis zijn, komt de doggy-sitter/cat-walker/hamster-entertainer. Onze huisdieren zijn geen dieren meer maar gebambificeerde personages. Disney is echt en ligt bij ons thuis op de zetel.

Als ik een kat in een Maxi-Cosi zie, kan ik zelf maar één ding denken: waarom toch? Waarom zijn onze dieren niet meer gewoon gezelschap maar maken we er nepmensen van? Als onze omgang met dieren iets zegt over de samenleving, wat zegt dit dan?

In elk geval dat sentimentalisme troef is. In onze samenleving waar alles draait om gevoelens maar we die steeds oppervlakkiger en liefdelozer lijken te beleven, zijn menselijke relaties vaak te complex en verwarrend. We willen onszelf volledig uitvinden, maar ons zelfbeeld verdraagt oordeel noch veroordeling van onze soortgenoten. Relaties met mensen houden nu eenmaal het risico in dat onze kwetsbare gevoelens niet ontzien worden.

Als alternatief kan dan zo’n fort van sentimentaliteit dienen waarin we ons terugtrekken met die naïef kinderlijke liefde die nooit afwijst, nooit tegenspreekt en waarvoor nooit een prijs wordt aangerekend: de liefde voor nepmensjes in mandjes.

Oscar Wilde schreef treffend: “A sentimentalist is simply one who wants to have the luxury of an emotion without paying for it...”

Als dieren steeds vaker moeten dienen als substituut voor menselijke relaties, zit er iets mis. Want hoe overdreven sentimenteel we zijn voor onze beestjes, zo scherp en bitter reageren we vaak op onze medemensen. Let er op sociale media maar eens op: de luitjes die het grofste taalgebruik hanteren, plaatsen vaak een lief hondje of katje als profielfoto, weinig verrassend dikwijls geflankeerd door teksten in de aard van “een dier zal je nooit een mes in de rug steken”.

Of om het nog eens met Oscar Wilde te zeggen: “… And remember that the sentimentalist is always a cynic at heart. Indeed, sentimentality is merely the bank holiday of cynicism.”

Bambi was dan ook best een droeve film.