Nieuws is geen afspiegeling meer van wat leeft, maar een röntgenfoto van ons reptielenbrein

Mark Coenen is columnist.

Ik heb het ooit zwermnieuws genoemd, in een van mijn schaarse verlichte momenten. Afgeleid van het fotogenieke tafereel waarbij je duizenden spreeuwen in perfecte en schijnbaar moeiteloze synchroniciteit de wolken uit de hemel kunt zien dansen. Ze nemen unisono de scherpste bochten, als door een onzichtbare hand geleid.

Wij van de media raken steeds meer gevangen in zo’n wolk. De onzichtbare hand leidt tot overdreven aandacht voor halfnieuws van halfbakken halftalenten op alle platformen. Nieuws is dan geen afspiegeling meer van wat leeft, maar een röntgenfoto van ons reptielenbrein, dat instinctief reageert op alles wat ons bedreigt. Een paard dat schrikt van een plastic zakje op zijn pad en op hol slaat: de hele week op alle kanalen en in alle organen.

Angst zorgt voor een dopaminerush waaraan we harder verslaafd aan zijn dan Charles Bukowski aan de sterke drank.

Enter het Vlaams Belang: een partij die nationaal 12,5 procent van de stemmen heeft behaald, maar die in de kranten dit weekend zowat alle voorpagina’s kaapte waardoor het leek dat ze de absolute meerderheid mocht claimen. 87,5 procent van de Belgen heeft níét op die partij gestemd, maar krijgt het gevoel ingelepeld dat ze omsingeld zijn door nieuwe feldwebels die hun pak allemaal gehaald hebben bij dezelfde kleermaker.

Strijd om media-aandacht

De lawine over het Vlaamse Belang stond in schril contrast met de zuinige berichtgeving over de alle records brekende 1.000 Kilometer voor Kom op tegen Kanker in de krant van gisteren. Vlaanderen op zijn breedst tegen Vlaanderen op zijn smalst en toch wint de tweede de strijd om media-aandacht met de vingers in de neus.

Omdat toeval niet bestaat publiceerde de website Our World In Data deze week een verhelderend onderzoek over dat fenomeen. Over hoe groot het verschil is tussen hoe mensen in het echt doodgaan, wat wij daarover willen wéten en vooral: wat de media daar over schrijven. Het resultaat zou om mee te lachen zijn als het niet zo schrijnend was.

Dertig procent gaat dood aan een hartklap, maar daarover googelen we nauwelijks en wordt nauwelijks iets geschreven in de krant. Niet interessant. Meer dan de helft van de mediaruimte wordt ingenomen door berichten over moord en terrorisme als doodsoorzaak, terwijl er maar 0,01 procent van ons allen effectief zo aan zijn einde komt.

Perceptie en realiteit hebben niets meer met elkaar te maken. De makelaar in aandacht die in elke mediamens woont mompelt ook graag dat goed nieuws geen nieuws is.

Niet de fietser die het snot uit zijn rug rijdt tegen kanker moet in het zonnetje moet gezet worden maar de puberale narcist die naar het parlement mag. Daarmee op voortreffelijke wijze de warme kant van Vlaanderen negerend, ten voordele van de kille groei van groupuscules die rechtse restauratie preken.

We zijn allemaal reptielen.