Niet alle kussen of flirterige boodschappen zijn altijd ‘oké’ of ‘niet oké’. Machtsverhoudingen bepalen dat vaak

Barbara Debusschere is journaliste.

MeToo lijkt alweer een eeuw geleden, maar de aanklacht tegen Harvey Weinstein en de golf aan getuigenissen over seksueel grensoverschrijdend gedrag die volgde, is amper twee jaar oud. Wie er nooit mee te maken kreeg, haalt de schouders op wanneer je hen eraan herinnert. Want was dat ‘#MeToo-gedoe’ niet geëindigd in een venijnige twist tussen ‘seksistische, ouderwetse macho’s die roepen dat de verleiding nu dood is’ versus ‘hysterische feministen met te lange tenen en te korte rokjes die iedere man die hen nog maar aankijkt een proces willen aandoen’?

In werkelijkheid maakt nog altijd zo’n 14 procent van de Vlaamse vrouwen en een kleine 3 procent van de mannen seksueel geladen situaties mee die destabiliseren, beangstigen en kleineren. Bij minderjarigen liggen de cijfers nog hoger. Ook weten we dat wie de gewoonte heeft zich nooit af te vragen welk effect zijn of haar seksuele toespelingen hebben bij de ontvanger, sneller overgaat tot de overtreffende trap van grenzen platwalsen, namelijk seksueel misbruik.

In werkelijkheid is het, zoals vanouds, nog altijd zoeken, proberen en soms missen in de tango van de verleiding. Dat zal natuurlijk altijd zo zijn. Maar dankzij de luide schreeuw van #MeToo om een minimum aan respect en empathie tijdens die tango, zeker en vooral in machtsrelaties, ligt de lat nu hoger. Sommigen vertalen dat als ‘het is te ingewikkeld geworden’ en ‘moeten we dan eerst een contract tekenen voor we onze date kussen?’ Dat is de gemakzuchtige reactie die het nog altijd erg goed doet.

Veel meer lovenswaardig want in de praktijk veel nuttiger is de nieuwe jongerencampagne ‘Is ’t oké?’ van Sensoa, inclusief lespakketten. Hier geen beschuldigende kreten in een zogenaamde oorlog tussen de seksen. Hier niet die potsierlijke suggestie dat je verleiding in vaste regels kunt of zou moeten gieten. Wel een doortastende, in spelvorm gegoten stoomcursus ‘hoe leer ik verwarrende of foute situaties inschatten en erop reageren?’ Is een Tinderdate die alvast zijn handen op je heupen legt oké of niet? En de knappe onbekende die je een hitsig compliment geeft? Of de baas die zijn hand op je billen legt?’

Jongeren leren hier dat niet alle kussen, flirterige boodschappen enzovoort altijd per definitie ‘oké’ of ‘niet oké’ zijn. Dat machtsverhoudingen dat vaak bepalen. Dat de bedoeling van de een soms helemaal anders overkomt bij de ander. Dat iedereen twijfelt en er altijd wel onduidelijke situaties zullen zijn, maar dat het zeker niet onmogelijk is daarbij rekening te houden met je eigen grenzen en met die van de ander.

Als iedereen die ooit zal verleiden of verleid zal worden – iedereen dus – een en ander op deze manier alvast van jongs af aan wat oefent, leert inschatten en bespreekt, dan kan dat leed voorkomen. Eigenlijk zou er ook een versie voor volwassenen moeten komen.