NewB: veel politiek, weinig bank

België is het land waar, in volle hitte van de bankencrisis, op zijn minst 48.000 burgers op zijn minst elk tien broden veil hadden voor het oprichten van nog maar eens een nieuwe bank. België, waar nog tijdens de ontploffing van een coöperatief hefboomfonds, Arco genaamd, op zijn minst 48.000 burgers zuurverdiend spaargeld willen pompen in een nieuw vehikel van coöperatieve ideologie, een coöperatieve bank genaamd NewB. Aangezien dat botst met het gezond verstand, moet het wel zo zijn dat woede en afkeer van het klassieke bankwezen de overhand hebben gehaald.

De Tijd berichtte dat die nieuwe coöperatieve ethische bank die middenveldorganisaties willen oprichten, haar cash snel ziet opdrogen. In 2014 werd ruim 1 miljoen euro opgestookt op het altaar van de coöperatieve bank, terwijl de initiatiefnemers de drempel voor de aankoop van aandelen hadden opgetild van 20 naar 120 naar 1.000 euro. Een grote partij die zich achter het project zou willen scharen, is niet gevonden; de aandeelhoudersorganisaties hielden de vinger op de knip en de bijdrage is veeleer symbolisch.

Het management van NewB benadert nu noodgedwongen institutionele investeerders om 'een grote kapitaalronde' te houden. Institutionele investeerders werken per definitie met het geld van anderen en moeten om ethische redenen dus eisen van rendement en risico respecteren, zelfs al vinden zij het politieke en maatschappelijke streven lovenswaardig. Het succes van NewB hangt dus aan een zijden draadje.

Het lijkt er sterk op dat de burgers van ons land moeite hebben met het trekken van lessen uit het nabije verleden. Niets bijzonders. Het geldt ook voor het traditionele 'bankwezen', zoals econoom Ivan Vande Cloot ons eerder deze week in De Morgen pijnlijk in herinnering bracht (DM 27/5): we geven onze politici toelating om kerncentrales op de rand van de vulkaan te laten uitbaten. Met NewB zouden we daar nog een kleine coöperatieve reactor willen bijbouwen. Om stroom te geven aan goede doelen, die anders zonder elektriciteit zouden zijn.

Zeker, er is een zinvolle plaats voor coöperatieve structuren, opgericht door klanten of door producenten die een rol vervullen in de reële economie. Maar in de bancaire industrie heeft de foute gedachte dat een "coöperatief aandeel niet schommelt in waarde omdat het niet op de beurs is genoteerd" enkel tot gevolg dat een grote groep mensen niet kan zien wat zijn belegging eigenlijk waard is, tot het te laat is. Want in een omgeving waar alle financiële objecten (obligaties, kasbons, aandelen, hypotheekleningen enz.) onafgebroken in waarde schommelen, is het toch een waandenkbeeld dat een coöperatief aandeel waardevast zou zijn? Doordat het niet in prijs schommelt, verstopt het coöperatief aandeel de waardeschommeling waaraan het onderhevig is.

Het voornemen om een kredietinstelling voor goede doelen in het leven te roepen, is politiek, veeleer dan bedrijfseconomisch of beleggingstechnisch. NewB zal het geld op de spaarrekening van gezinnen inzetten voor goede doelen. Maar niet alle echte of vermeende goede doelen zijn even kredietwaardig of even goed in staat om marktconforme rentes te betalen - in het andere geval zouden zij vlot bediend worden door de grootbanken en zou NewB compleet overbodig zijn. Ethisch onberispelijke behandeling van andermans spaargeld is in de eerste plaats het nastreven van kapitaalsbehoud en het verlenen van billijke vergoeding voor de gelopen risico's.

Natuurlijk, hier lieten ook de grootbankiers verstek gaan. Maar er is geen reden om aan te nemen dat bankiers met politieke inspiratie het er ethisch gesproken beter van af zouden brengen, zoals het ACW heeft getoond. Te meer daar die politieke inspiratie mogelijk in conflict komt met de financiële logica en het financieel welzijn van de klanten-aandeelhouders.

Ook het voornemen om de financiële industrie te veranderen door er aan deel te nemen en er concurrent te zijn van grootbanken, is politiek. Als het een bedrijfseconomisch of beleggingstechnisch opzet zou zijn, dan moet uit de plannen blijken dat het project rendabeler is dan wat er reeds in die industrie rondwaart. En ook uitgelegd waarom de grootbankiers verzuimen zo'n rendabel project zelf op te nemen.

Het streven om het juk van de bancaire industrie af te werpen is een nobel streven - succes zou alle burgers ten goede komen. Dan verdwijnen de kerncentrales op de rand van de vulkaan. Dan zijn die niet langer bedreigend voor hen die op de helling van die vulkaan voor hun brood werken.

In plaats van het spaargeld van de enthousiastelingen op te gebruiken in pogingen om toch nog een nieuwe kernreactor te bouwen en daarmee de bestaande centrales concurrentie aan te doen, zou het misschien politiek doeltreffender en ethisch hoogstaander zijn om de bancaire industrie geleidelijk op te ruimen. Door de financiële geletterdheid van de achterban te verhogen. Arco en ACW hebben dat opzettelijk nagelaten.

De initiatiefnemers van NewB kunnen het nog over een andere boeg gooien.

undefined

Zeker, er is een zinvolle plaats voor coöperatieve structuren, opgericht door klanten of door producenten die een rol vervullen in de reële economie. Maar in de bancaire industrie heeft de foute gedachte dat een "coöperatief aandeel niet schommelt in waarde omdat het niet op de beurs is genoteerd" enkel tot gevolg dat een grote groep mensen niet kan zien wat zijn belegging eigenlijk waard is, tot het te laat is. Want in een omgeving waar alle financiële objecten (obligaties, kasbons, aandelen, hypotheekleningen enz.) onafgebroken in waarde schommelen, is het toch een waandenkbeeld dat een coöperatief aandeel waardevast zou zijn? Doordat het niet in prijs schommelt, verstopt het coöperatief aandeel de waardeschommeling waaraan het onderhevig is.

Het voornemen om een kredietinstelling voor goede doelen in het leven te roepen, is politiek, veeleer dan bedrijfseconomisch of beleggingstechnisch. NewB zal het geld op de spaarrekening van gezinnen inzetten voor goede doelen. Maar niet alle echte of vermeende goede doelen zijn even kredietwaardig of even goed in staat om marktconforme rentes te betalen - in het andere geval zouden zij vlot bediend worden door de grootbanken en zou NewB compleet overbodig zijn. Ethisch onberispelijke behandeling van andermans spaargeld is in de eerste plaats het nastreven van kapitaalsbehoud en het verlenen van billijke vergoeding voor de gelopen risico's.

Natuurlijk, hier lieten ook de grootbankiers verstek gaan. Maar er is geen reden om aan te nemen dat bankiers met politieke inspiratie het er ethisch gesproken beter van af zouden brengen, zoals het ACW heeft getoond. Te meer daar die politieke inspiratie mogelijk in conflict komt met de financiële logica en het financieel welzijn van de klanten-aandeelhouders.

Ook het voornemen om de financiële industrie te veranderen door er aan deel te nemen en er concurrent te zijn van grootbanken, is politiek. Als het een bedrijfseconomisch of beleggingstechnisch opzet zou zijn, dan moet uit de plannen blijken dat het project rendabeler is dan wat er reeds in die industrie rondwaart. En ook uitgelegd waarom de grootbankiers verzuimen zo'n rendabel project zelf op te nemen.

Het streven om het juk van de bancaire industrie af te werpen is een nobel streven - succes zou alle burgers ten goede komen. Dan verdwijnen de kerncentrales op de rand van de vulkaan. Dan zijn die niet langer bedreigend voor hen die op de helling van die vulkaan voor hun brood werken.

In plaats van het spaargeld van de enthousiastelingen op te gebruiken in pogingen om toch nog een nieuwe kernreactor te bouwen en daarmee de bestaande centrales concurrentie aan te doen, zou het misschien politiek doeltreffender en ethisch hoogstaander zijn om de bancaire industrie geleidelijk op te ruimen. Door de financiële geletterdheid van de achterban te verhogen. Arco en ACW hebben dat opzettelijk nagelaten.

De initiatiefnemers van NewB kunnen het nog over een andere boeg gooien.