Net nu er enige politieke ademruimte lijkt, laat het instinct van De Croo hem blijkbaar plots in de steek

Jeroen Van Horenbeek is journalist.

Neen, het zijn geen fijne feestdagen voor premier Alexander De Croo (Open Vld). Zoveel is zeker.

Met het paniekerige ontslag van staatssecretaris Eva De Bleeker (Open Vld) heeft hij uiteindelijk vooral zijn eigen geloofwaardigheid in gevaar gebracht. Uitgerekend op een blauw kernthema als begroting. Ook de ontbolstering van Sander Loones (N-VA) als dé budgettaire oppositieleider mag de premier (mee) op zijn conto schrijven. In West-Vlaanderen, waar de liberalen het al langer vreselijk lastig hebben op rechts, zullen ze lachen.

Met de lancering van een eigen pensioennota heeft De Croo dan weer zijn grootste regeringspartner - de Parti Socialiste van Paul Magnette - van zich vervreemd. Misschien wel definitief. In de ogen van de premier leest die nota wellicht als een behoorlijk voorzichtig zoenoffer aan de eigen gekwetste achterban, maar Magnette ziet er een oorlogsverklaring in. Nu diens partij weer te kampen heeft met scandalitis in eigen rangen (Qatargate en het Waalse onkostenschandaal) wil hij niet ook nog eens sociaal in de hoek worden gedreven binnen de regering.

“Ik heb ervaring met vier premiers. Nog nooit heb ik een premier zo zien doen”, liet Magnette dit weekend optekenen in Het Laatste Nieuws. De grootste krant in Vlaanderen, een krant met een blauwe inborst bovendien. Zelfs in een tijd waarin zowat elke dag wel iemand uit de meerderheid boos is op iemand anders uit diezelfde meerderheid kan dit tellen qua desavouering. Een uithaal die mogelijk lang zal nazinderen.

Op korte termijn toont dit dat de hervormingsplannen van Vivaldi voor het nieuwe jaar rond onder meer arbeidsmarkt, begroting en pensioenen voorlopig ook niet meer zijn dan dat: plannen. Goede voornemens, zo u wil. En zoals iedereen weet, komt daar zelden of nooit iets van in huis.

De Parti Socialiste zal alvast bitter weinig goodwill tonen aan de onderhandelingstafel en Magnette zal strakke richtlijnen uitvaardigen aan zijn eigen ministers. Richtlijnen die in het verleden al vaker in de weg hebben gestaan van een akkoord. Veel geluk aan de hervormingsgezinden dus. Schrik aub niet als het Belgische begrotingstekort bij gebrek aan interne samenhang binnen Vivaldi straks nog (een stuk) dieper in het rood gaat.

Op de langere termijn bedreigt dit de ambitie van De Croo om zijn premierschap te verlengen. Het is een publiek geheim dat Magnette spijt heeft van zijn beslissing om het premierschap eind 2020 aan de liberalen te laten. Dat hij ervan overtuigd is dat hij het beter zou kunnen, met meer begrip voor zijn coalitiegenoten. Of dit zo is, laten we in het midden. Wat wel vast lijkt te staan, is dat Magnette als het ooit tot Vivaldi II komt - wat niet zo een gekke gedachte is, gezien de electorale versplintering - zijn voet deze keer wel zal zetten.

Zijn politieke beoordelingsvermogen heeft De Croo al bij al probleemloos door de coronacrisis geholpen en ook zonder al te grote kleerscheuren door de energiecrisis. Maar net nu er enige politieke ademruimte lijkt, laat zijn instinct hem blijkbaar plots in de steek. Een beetje pijnlijk toch.