Net de kinderen die het het meest nodig hebben, krijgen het minst de extra zorg van het ouderschapsverlof

Ann De Boeck is journalist.

Tijdens de coronacrisis ontdekten we massaal het ouderschapsverlof en nu willen we niet meer terug. Vorig jaar namen maandelijks bijna 80.000 werknemers deel- of voltijds ouderschapsverlof op, zo blijkt uit onderzoek van deze krant. Dat is een stevige stijging tegenover de periode voor corona.

Wat ook opvalt, is dat die toename netjes verdeeld is over mannen en vrouwen. Hoewel vrouwen nog altijd bijna dubbel zo vaak hun werk op een lager pitje zetten voor de kinderen, zijn de gendernormen aan het verschuiven. Mannen vinden het steeds belangrijker om tijd te spenderen met hun kroost. Uit een internationaal onderzoek in 28 landen blijkt dat Vlaamse mannen wat dat betreft zowaar koplopers zijn.

Dat is op zich goed nieuws. Historica Noëmi Willemen legde onlangs in deze krant uit hoe moeders ondanks de modernisering nog altijd als eindverantwoordelijken voor het ouderschap worden gezien en verschillende ballen tegelijk in de lucht moeten houden: “Je moet moederen alsof je geen werk hebt en werken alsof je geen kind hebt.” Zonder poetshulp, kinderopvang en grootouders is de combinatie simpelweg onmogelijk.

Keerzijde

Toch is er ook een keerzijde aan het succes. Moeders en vaders nemen hun ouderschapsverlof namelijk almaar later op, en dat ligt volgens experts aan de crisis in de naschoolse opvang. Ouders zitten tegenwoordig om middernacht voor hun computer om voor hun kroost nog snel een plaats te versieren in een sport- of taalkamp. Een vakantie van twee maanden overbruggen wordt een almaar moeilijker klus. Nogal wat ouders maken daarom de afweging om in juli en augustus zelf thuis te blijven.

Toen de federale regering eerder deze maand haar begroting voor 2023-2024 opmaakte, overwoog ze te beknibbelen op het ouderschapsverlof. De kritiek luidt hier en daar dat ouders hun verlof inzetten voor andere zaken, zoals verbouwingen. Toch zou ze beter nadenken over een uitbreiding van het systeem. Want nog lang niet alle ouders hebben vandaag recht op ouderschapsverlof. En dat wil dus ook zeggen dat niet alle kinderen evenveel recht hebben op die extra zorg van hun ouders.

Pleeg- en alleenstaande ouders

Laat dat nu net de kinderen zijn die de aanwezigheid van hun ouders het meest nodig hebben. Zo vallen pleegkinderen nog altijd uit de boot. Terwijl andere ouders recht hebben op vier maanden voltijds verlof per kind, moeten pleegouders het zonder zien te rooien. Nochtans vangen net zij de kwetsbaarste kinderen op.

En wat met kinderen van alleenstaande ouders? Zij krijgen slechts de helft van de extra tijd met hun ouders tegenover kinderen uit een klassiek tweeoudergezin, hoewel de balans tussen werk en privé in hun situatie het moeilijkst is. Dat is de reden waarom het ouderschapsverlof in Scandinavië bijvoorbeeld wordt toegekend per kind, en niet per ouder.

Verschillende pleidooien om ons systeem bij te timmeren vallen tot nog toe op een koude steen. Nochtans zou het debat hierover openen de overheid meer sieren dan lacherig verkondigen hoe ‘de papa’ wel even zal bijspringen.