Naar dit wokedebat wil ik zelfs mijn kat niet sturen

Mohamed Ouaamari is auteur van Groetjes uit Vlaanderen en De Morgen-columnist.

“Ik was vergeten hoe oncomfortabel die klapstoelen zitten in zo’n aula”, fluister ik tegen mijn vrouw, terwijl we plaatsnemen voor het wokedebat dat elk moment kan beginnen. Het Humanistisch Verbond en de Vrijzinnige Dienst Universiteit Antwerpen organiseren op deze zonovergoten zaterdag een groot wokesymposium waarbij een panel van zestien sprekers zich een hele dag buigt over cancelcultuur, (zelf)censuur en vrijheid van denken.

De zaal is gevuld met slaperige studenten en leergierige toeschouwers van verschillende leeftijden, gewapend met notitieblok en pen. Andere mensen van kleur ontbreken. Op het programma: Mia Doornaert, die zich de jongste jaren in de strijd tegen woke roert als een heuse Jeanne d’Arc (maar mij eigenlijk meer aan Don Quichot doet denken); Dyab Abou Jahjah, naar eigen zeggen vrij van enige ideologie, en een stoet aan professoren en rectoren als Paul Cliteur, Eric Corijn, Luc Sels, Rik Van de Walle en Herman Van Goethem.

Hoongelach

Op sociale media is dit evenement op hoongelach onthaald. De samenstelling van het debatpanel was de voorbije dagen mikpunt van kritiek. Amper drie vrouwen mogen mee aanschuiven; tegelijk ontbreekt elke vertegenwoordiging van wat kan doorgaan als woke. Nochtans stond in de uitnodiging dat de organisatie de polarisatie en het onbegrip tussen betrokken partijen en actoren hekelt.

Coördinator Gert De Nutte zegt dat de organisatie haar uiterste best heeft gedaan om activistische sprekers in de aula te krijgen, maar niemand hapte toe. “Aan ons zal het niet gelegen hebben”, zegt hij. Nochtans is dit een event dat er zich uitstekend toe leent om te cancelen of te verstoren met een protestactie, zeg ik tegen mijn vrouw.

Namen wil De Nutte niet noemen, maar ik kan me er iets bij voorstellen waarom mensen die actief strijden voor de rechten van minderheden zich niet geroepen voelen. Het begint al met de vraagstelling: ‘Vormt woke een bedreiging voor de vrijheid van denken?’ Er wordt dus eigenlijk gevraagd om dit gevaar te representeren, als een soort duivelse verpersoonlijking waarbij je niet weet of je deelnemer dan wel onderwerp bent op zo’n dag.

Terwijl de antiwokeprofessoren als neutraal en wetenschappelijk zijn neergezet, wordt de wokeactivist in een positie buiten het rationeel academische kader gedwongen. De knullige aankondigingsaffiche van brandend papier met joelende silhouetten is overigens ook niet meteen een toonbeeld van nuance en fijngevoeligheid. Dat is volgens De Nutte wel de opzet van deze dag van Groot Belang. Ik zou zelfs mijn kat niet willen sturen.

Gepalaver

Er wordt lang gepalaverd over wat woke nu exact is. Af en toe dwalen mijn gedachten af naar buiten, waar de zon het groene binnenplein van de universiteit vrolijk verlicht, maar ik word wakker geschud door oneliners. Die van Paul Boonefaes, auteur van Zwijg! Waarom woke niet deugt, vind ik het noteren waard: “In mijn beleving van racisme valt het allemaal wel mee in Vlaanderen.”

Sprekers als Eric Corijn, Koen Lemmens en Hans Boutellier slagen erin om het gesprek te nivelleren boven slappe uitspraken als “een vrouw is een vrouw, een man is een man”. Volgens Boutellier, hoogleraar veiligheid en veerkracht aan de VU Amsterdam, leven we na de ideologische twintigste eeuw in de identitaire eeuw, waarin identiteitsdenken centraal is komen te staan in het politieke debat. Minderheden voeren een gezamenlijke strijd onder de noemer intersectionaliteit, waarbij discriminatie zich kan uiten over verschillende assen als gender, huidskleur, religie, enzovoort. Een gezamenlijke strijd die gevoerd wordt tegen een andere minderheid, witte hoogopgeleide mannen, “zeven vinkjes” volgens het gelijknamige, omstreden boek van Joris Luyendijk. Zij maken slechts 3 procent uit van de samenleving, maar bezetten zo goed als de volledige bovenlaag en macht.

Tijdens de broodjeslunch vertelt een onderzoekster van de Universiteit Antwerpen dat ze het jammer vindt dat alles onder de noemer woke wordt besproken. “Een debat over concrete concepten als intersectionaliteit zou zinvoller zijn.” En dan liefst op een grijze, druilerige herfstdag op een anonieme novemberavond, antwoord ik.

Lang verhaal kort: de crème de la crème van de antiwokers is zaterdagvoormiddag aan het woord. Woke ligt te slapen. De namiddagsessie van het symposium hebben mijn vrouw en ik aan ons laten voorbijgaan. We hebben namelijk niet het gevoel dat de vrijheid van denken hier in gevaar is. Gelukkig integendeel. We hebben vervolgens dankbaar genoten van het stralende lenteweer.