‘Na de schoolsluiting en de onlinelessen in corona dachten we dat het niet veel erger kon. Maar de naweeën zijn al helemaal rampzalig’

“Het examen Nederlands is afgeschaft.” Met die mededeling kwam mijn zeventienjarige dochter deze week thuis. Op datzelfde moment hoorde ik onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) op de radio verklaren dat hij “ongelooflijke stappen vooruit” heeft gezet om het lerarentekort aan te pakken. Het contrast tussen ‘Brussel’ en de realiteit kon nauwelijks groter.

Misschien moeten we het de minister, de onderwijskoepels en de vakbonden nog eens goed uitleggen, wat dat lerarentekort nu precies, concreet teweegbrengt. Na de schoolsluiting, de onlinelessen en de vele uren in de studie omdat ook leerkrachten besmet raakten met corona dachten we dat het niet veel erger meer kon. Maar de naweeën van de corona-ellende bleken – met uitvallende leerkrachten voor wie geen vervangers gevonden worden – al helemaal rampzalig op onderwijsvlak.

Halfjaar zonder normale les

Neem nu de school van mijn dochter, een gewone aso-school in Gent. De lerares Nederlands viel dit schooljaar een aantal keer uit, de laatste keer voor lange tijd. De lessen werden even overgenomen door een bereidwillige stagiaire, tot die zelf aan haar examens moest beginnen.

En dan is er nog het vak cultuurwetenschappen, een hoofdvak in de opleiding humane wetenschappen. Leerkracht viel uit, directie vond na lang zoeken een gepensioneerde leerkracht maar die viel op haar beurt na een val ook uit. Vervanger twee bleek dan weer niet geschikt. Nu probeert de gepensioneerde leerkracht opnieuw te redden wat nog te redden valt. Het uiteindelijke resultaat van de afvallingsrace: bijna een halfjaar geen normale les.

Een blik op Smartschool doet mij als ouder huiveren. Voor beide vakken is het leerstofoverzicht op zijn zachtst gezegd een zootje. Het zijn afzonderlijke stukjes en brokjes, zonder een duidelijke lijn. Een powerpoint hier, een pdf daar, enkele notities. Allemaal wat inderhaast opgesteld. Alle begrip voor de betrokken leerkrachten. Het is voor hen behelpen, want cursussen volgen met zoveel weggevallen lessen is hopeloos. Maar hoe al die stukjes en brokjes ooit in een – van nature al behoorlijk warrig – tienerhoofd moeten zien te raken, is mij een compleet raadsel.

Voor Nederlands is dus beslist het examen te schrappen. Er is eenvoudigweg niemand om het op te stellen en af te nemen. Voor cultuurwetenschappen liet de directie weten dat de klassenraad enige mildheid zal tonen bij eventuele problemen.

Hypotheek op de toekomst

De opluchting bij mijn dochter is groot. Een examen minder te studeren vindt ze uiteraard mooi meegenomen. De tiener die hier niet blij mee zou zijn, moet wellicht nog gemaakt worden. Maar haar opluchting gaat ook dieper: er is eindelijk duidelijkheid over vakken die haar heel wat stress hebben bezorgd.

Want wat ‘Brussel’ niet ziet, is dat de situatie behoorlijk weegt op zo’n kind. Mijn dochter wil niets liever dan opnieuw eens een ‘gewoon’ schooljaar, met ‘gewone’ les. Dat is tenslotte al van het derde middelbaar geleden.

Als ouder kun je in dit verhaal enkel machteloos toekijken. Je ziet de complete chaos en het bijna wanhopige geploeter van directie en leerkrachten. En je ziet zowel je dochter als haar leerkrachten bijna helemaal verzuipen.

Er speelt één grote vraag door je hoofd: hoe erg zijn we haar toekomst aan het hypothekeren? Een vraag waar op dit moment niemand het antwoord op heeft.

Voortstuderen?

Het is ook niet zozeer de niet opgedane kennis die mij het meeste zorgen baart. Het zal mij worst wezen dat ze Van Ostaijens ‘Marc groet ’s morgens de dingen’ niet kan opzeggen en nauwelijks weet wat de Griekse filosofen te verkondigen hadden.

Waar ik als ouder wél van wakker lig, zijn de essentiële vaardigheden die ze te weinig geleerd zal hebben. Zoals teksten ontleden en interpreteren, je door moeilijke leerstof heen zien te worstelen of op een andere manier naar iets kijken waardoor je tot nieuwe inzichten komt. Zaken die in het hoger onderwijs broodnodig zijn om te slagen en die, anders dan feitenkennis, moeilijker in te halen zijn.

En dan moet je als ouder nog hopen dat je kind straks nog wil voortstuderen, dat het niet along the way helemaal ontmoedigd is geraakt.

Het is dan ook vreselijk frustrerend om de minister, de koepels en de bonden alweer te horen kibbelen. Over een probleem dat meermaals voorspeld werd, maar waar blijkbaar niemand ooit echt de urgentie van inzag. Waardoor we nu in de shit zitten waarin we zitten. Ik vraag me af of ze in ‘Brussel’ nog in de spiegel durven te kijken.