N-VA oogst wat ze zaait met haar war on drugs in Antwerpen

M.Y. kreeg bij wijze van waarschuwing enkele dagen geleden een paar kogels door zijn benen gejaagd terwijl hij in Schoten zijn hond uitliet. Het was minstens het zestiende schietincident in de regio Antwerpen dat de media haalde, en slechts het topje van de ijsberg: als professionele criminelen hun concurrenten doodsbedreigingen overbrengen (een kogelbrief of een kadaver voor de deur), elkaar bestelen of iemand deskundig in elkaar timmeren, dan komen zulke feiten zelden aan het licht.

De lijst met aanslagen met molotovcocktails, machinegeweren en uitgebrande voertuigen is onrustwekkend, maar weinigen schijnen zich vragen te stellen bij de werkelijke oorzaken.

De N-VA schrijft het geweld in de publieke ruimte toe aan kleine en grote oorlogen tussen verschillende bendes 'in het zware drugsmilieu’, vooral de cocaïnesmokkelaars in de Antwerpse haven. In mei 2017 – na de beschieting van een woning in Berendrecht – heetten het nog ‘geïsoleerde incidenten’ te zijn, met een duidelijke link met Nederland, alsof het een geïmporteerd uitheems fenomeen betrof.

Wie een oorzakelijk verband zag met de Antwerpse ‘war on drugs’, kende het dossier volgens de burgemeester niet. En dus schoof de oorlog nog hoger op het prioriteitenlijstje van de politie, en werden nog meer camera’s, patrouilles en manuren in de strijd gegooid.

Overal ter wereld zijn deskundigen inzake drugsbeleid het erover eens dat een ‘war on drugs’ niet werkt, budgettair op termijn niet vol te houden is en de zaken alleen erger maakt.

In 1999 startten Colombia en de VS een nooit geziene war on drugs met het zogenoemde Plan Colombia. Meer dan 9 miljard dollar werd in het leger en de politie gepompt om de drugskartels te bestrijden. De balans jaren later? Meer dan 220.000 doden (4 op de 5 waren burgers), vooral bij reeds gemarginaliseerde bevolkingsgroepen, grootschalige schendingen van de mensenrechten, en vooral: een grotere verspreiding van de georganiseerde misdaad op het Zuid-Amerikaanse continent. De kartels zijn er machtiger dan ooit.

Natuurlijk, Antwerpen is Bogota niet. Het legertje politiemensen dat er wordt ingezet, is slechts een fractie van Plan Colombia. Maar het Antwerpse beleid oogst – weliswaar op kleinere schaal – wat het zaait. Hoe harder de repressieve aanpak, hoe vaker de opportunistische boefjes er de brui aan geven en hoe groter het marktaandeel van de échte beroepsmisdadigers, de harde jongens voor wie bestraffing een professioneel risico is dat in de drugsprijzen wordt verrekend.

Drugshandel wordt onder die omstandigheden nog winstgevender en aantrekkelijker; de strijd met concurrenten bitsiger. De drieduizend dealertjes die werden opgepakt, zijn allang vervangen door andere garnalen of gingen weer aan de slag.

Met de criminalisering van de Antwerpse cannabis social club Trekt Uw Plant zijn enkele honderden cannabisgebruikers weer aangewezen op de zwarte markt. De beschikbaarheid van eender welke drug in Antwerpen is niet gedaald, de prijs is nog dezelfde.

De Antwerpenaren lijken het ‘wij doen er ten minste iets aan!’-discours voorlopig te slikken: de zichtbare drugsoverlast in Antwerpen-Noord daalde en de statistiekjes ‘bewijzen’ het succes. De ‘collateral damage’ bij de schietincidenten beperkte zich tot nog toe tot blikschade en onrust bij de buren van de doelwitten. Maar wat als de molotovcocktail of slecht gemikte kogel een onschuldige burger raakt? De ‘feds’ en het Belgisch leger erbij halen? Of onze dossierkennis opkrikken?