Mochten wij nog een ambassade hebben in Kaboel, dan zaten veel landgenoten mogelijk al op de eerste vluchten

Ann De Boeck is journalist bij De Morgen.

Het lijkt wel een scène uit de Amerikaanse inlichtingenreeks Homeland. Bumper aan bumper komen tientallen jeeps en busjes met geblindeerde ruiten uit de Franse ambassade gereden. Gepraat wordt er niet, maar stevig bewapende militairen gebaren de chauffeurs om het nachtelijke konvooi te volgen. Wat daarna komt, is een zenuwslopende tocht van 5 kilometer door talibangebied tot op de luchthaven van Kaboel.

De Franse ambassadeur David Martinon plaatste het filmpje van de operatie gisteren online, maar de beelden dateren al van drie nachten geleden. Vanuit de ambassade die toen zogezegd gesloten was, werden in één klap 350 Franse en Afghaanse burgers in veiligheid gebracht, inclusief ambassadepersoneel. De operatie was mogelijk dankzij een deal die vooraf tussen de Franse overheid en de taliban werd gesloten.

Het filmpje zegt veel over het belang van internationale diplomatie. Terwijl België dinsdagochtend nog op een eerste tijdslot zat te wachten om een vliegtuig te laten landen op Kaboel – wat uiteindelijk morgen vrijdag zal lukken – kwamen de eerste Franse geëvacueerden al toe in de Verenigde Arabische Emiraten. In tegenstelling tot de Fransen konden onze landgenoten ook niet aankloppen bij een overheidsgebouw in de stad. Daarvoor moesten ze bijna 500 kilometer verderop zijn, in Islamabad, Pakistan.

Hoe dat komt? In december 2014 sloot de regering-Michel in één klap achttien diplomatieke posten, waaronder de ambassade in Kaboel. Buitenlandse Zaken moest nu eenmaal 30 miljoen euro besparen. In dat opzicht was de ambassade in Kaboel een logisch doelwit. Omdat er permanent para’s aanwezig moesten zijn, was het de grootste besparingspost. Ook de ambassades van Johannesburg (Zuid-Afrika), Casablanca (Marokko) en La Paz (Bolivia) gingen onder andere toe.

Specialisten waarschuwden toen al dat ons land zijn voelsprieten in het buitenland aan het verliezen was, terwijl die van onschatbaar belang zijn op cruciale momenten. Zeker voor een klein land met beperkte militaire kracht. “De afgelopen tien jaar is een kwart van onze buitenlandse diplomatieke posten gesloten”, zei Peter Moors, toenmalig topman van Buitenlandse Zaken, vorig jaar in Knack. “We moeten beseffen dat zoiets gevolgen heeft.” Vandaag is Moors kabinetschef bij premier De Croo.

Mochten de ambassade en haar veiligheidspersoneel nog ter plaatse zijn geweest, dan zaten veel landgenoten mogelijk al op de eerste vluchten uit Kaboel. Echt zeker weten we dat natuurlijk niet, maar het feit is wel dat we nu volledig afhankelijk zijn van de goodwill van de Amerikanen en de taliban. Dat is een even ontnuchterende als leerrijke ervaring.

Zowel de coronacrisis als dit Afghaanse debacle heeft het bewezen: als puntje bij paaltje komt, is het zelfs binnen de Europese Unie en de NAVO toch vooral redde wie zich redden kan. We kunnen daar maar beter niet naïef in zijn.