Misschien moeten we weer maar meer op café

Oud-reclameman Guillaume Van der Stighelen en mediastrateeg Jan Callebaut kruipen om beurten op vrijdag in hun pen. Vandaag is het de beurt aan Van der Stighelen.

De rechtbank is weer begonnen, en dat, samen met het slechte weer, zet mij weer voor de televisie. Rechtspraak is de kern van elke samenleving.

Het valt meteen op hoe moeilijk het is voor mensen om uit hun woorden te geraken. Ze worstelen met zinsbouw en woordkeuze in de hoop hun gelijk te halen. Intussen blijven de rechters geduldig luisteren. Want zo'n rechter heeft een opdracht. Het is niet voldoende een uitspraak te doen, de uitspraak moet ook aanvaard worden. Als twee partijen het oneens zijn over iets, dan is er maar een ding zeker: minstens een van de twee gaat ongelijk krijgen. Dat ongelijk aanvaarden is heel moeilijk als je het gevoel hebt dat er een stuk van je verhaal verloren is gegaan.

Mijn lieve echtgenote en ik hadden onlangs een woordenwisseling. Gelukkig nog niet in een rechtbank, maar in het huis waar we de zomer hebben doorgebracht. Er zijn geen tapijten en gordijnen in dat huis. Het galmt er. Als je van de trap naar beneden roept, versta je elkaar nauwelijks. Ik ben geen twintig meer, dus als ik vraag het nog eens te herhalen, dan roept mijn vrouw wat luider. Waardoor het nog harder gaat galmen en ik dingen terugroep die nog minder verstaanbaar zijn. Natuurlijk komt daar ruzie van.

Bij ons eindigt zo'n ruzie in nors gemompel bij het ontbijt. Over oud worden en oren laten nakijken. En het mirakel is: dát verstaan we dan wel van elkaar. Dat gemompel. Woord voor woord. Als we dichter bij elkaar zitten en rustig praten zonder onze stem te verheffen, dan lukt het prima. Het is ons zelfs al overkomen dat een van ons zijn ongelijk kon aanvaarden.

We zijn met zeven miljard. Met elk een eigen stel hersens, die ervan uitgaan dat ze goed benut worden. We zijn erin geslaagd het denkwerk van die hersens om te zetten in een taal, zodat we gedachten kunnen uitwisselen met anderen. Dat vinden we heerlijk, vooral als anderen onze gedachten geweldig vinden. Doen ze dat niet, dan willen we dat ze daar zelf een andere gedachte tegenover zetten. Dat heet redetwisten. Er zal altijd een kleine minderheid blijven die haar gelijk liever beslecht met een mes of een kogel, maar de meerderheid gebruikt vandaag liever woorden. Oef.

Maar het is niet altijd even gemakkelijk. Het vereist enige mondigheid. Wat een groot voordeel is voor zij die verbaal begiftigd zijn, en een nadeel voor de anderen. Kijkt u maar even op het internet. Daar zijn geen geduldige rechters die elk verhaal een kans geven. En er zit enorm veel galm. Er wordt geroepen en getierd, waardoor mensen afhaken. Jammer.

Mensen die fout of niet verstaan worden, zoeken zelden de oorzaak bij het eigen betoog. De oorzaak vinden zij in de onwil van de anderen. Ze ergeren zich ook dood aan het feit dat sommigen gehoor krijgen en zij niet. Op het internet uit dat zich in uitroeptekens, hoofdletters en scheldwoorden.

Terwijl een rechtbank erin slaagt de grootste schurken te laten overkomen als beschaafde leden van de samenleving, slaagt het internet erin de fijnst besnaarde mensen te doen overkomen als boze warhoofden. Het is goed dat het internet er is voor iedereen. Wie over een klavier beschikt mag meepraten. Maar een aap die e=mc2 heeft leren intikken is daarom nog geen Einstein.

Misschien moeten we weer op café. Waar we dicht bij elkaar zitten en de cafébaas als goede rechter ervoor zorgt dat iedereen op tijd aan het woord komt.