Mijn grootmoeder werd hier gezien als het ‘vuil Ruske’. Laten we vooral de persoon blijven zien

Wanneer ik mensen voor de eerste keer ontmoet, leg ik telkens uit dat mijn naam start met een ‘w’ die uitgesproken wordt als een ‘v’. Ik erfde de naam van mijn Russische grootmoeder, die net voor mijn geboorte stierf. Ze groeide op in Kiev, werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangengenomen en naar het uitroeiingskamp Treblinka gebracht. Ze was een van de weinigen die er konden ontsnappen.

De Russische inval in Oekraïne zet me aan het denken. Was mijn grootmoeder eigenlijk wel echt Russisch, of was ze Oekraïens? Waarom sta ik daar nu pas bij stil? In de geschiedenislessen die ik kreeg, ging het altijd over België en werd het mondiale perspectief nauwelijks meegenomen. Vandaag is het aantal leerlingen met een migratieachtergrond in de klas nog een pak groter dan toen. Ik hoop dat hun familiegeschiedenis nu wel een plaats heeft in de lessen. Het zou hen een gevoel van (h)erkenning kunnen geven en tot meer wederzijds begrip leiden.

Wat moet je nog geloven?

De strijd in Oekraïne wordt niet alleen met wapens gevoerd. Op sociale media en in het nieuws lijkt het alsof er twee parallelle werkelijkheden bestaan. Wat moet je nog geloven? Wat is betrouwbare informatie? Propaganda is een krachtig wapen in de strijd. Het is dan ook niet voor niets dat we kritisch denken als sleutelcompetentie opnemen in de vernieuwde eindtermen van het secundair onderwijs.

Bredere blik

Het is belangrijk dat leerlingen voldoende kennis kunnen verwerven over de democratische rechtsstaat en het belang ervan. Het is de taak van de leraar om perspectieven aan te bieden en om niet te overtuigen vanuit één standpunt. Dit betekent echter niet dat leerlingen zomaar alles kunnen zeggen. Wanneer leerlingen discussiëren is het belangrijk dat dit gebeurt met respect voor elkaars standpunt. In dialoog gaan met elkaar kan ervoor zorgen dat leerlingen inzien dat ze veel gemeenschappelijk hebben. Op die manier benut de school diversiteit als meerwaarde en kan ze werken aan verbondenheid.

De liefde bracht mijn grootmoeder naar België. Helaas werd ze hier niet met open armen ontvangen, maar gezien als het ‘vuil Ruske’. We hebben net de week tegen pesten achter de rug. Tussen alle berichten en analyses door lees ik ook dat leerlingen momenteel gepest worden omdat ze Russisch zijn. Laten we de bredere blik behouden en niet elke volwassene of leerling vereenzelvigen met zijn of haar nationaliteit. Laten we vooral de persoon blijven zien en de individuele waarden waar hij of zij voor staat. Want niet elke Rus staat achter Poetins ideeën, dat bewijzen de vele demonstranten die vandaag worden gearresteerd in Moskou en Sint-Petersburg.