Met deze nieuwe bocht verloochent de N-VA de kern van haar bestaan

"Als de kiezer het wil, gaan we voort zonder de PS, en als de kiezer eist dat we met de PS aan tafel gaan, zullen we ons communautaire programma presenteren." Aldus sprak N-VA-voorzitter Bart De Wever in de Franstalige krant L'Echo.

Het lijkt een redelijk banale vaststelling, maar het is wel degelijk een belangwekkende politieke uitspraak. Voor de tweede keer op rij neemt de N-VA een scherpe bocht, en ditmaal is het niet Siegfried Bracke, maar de voorzitter zelf die het manoeuvre aankondigt. Meneer De Wever zegt twee dingen. Vooreerst laat hij de kiezer voor 2019 de keus tussen voortzetting van het huidige centrumrechtse kabinet of een communautaire regering met de PS erbij. Maar hij maakt, ten tweede, ook zijn eigen voorkeur bekend: hij zegt zich niet te kunnen voorstellen ooit met de PS in een regering te zitten. En dus - en hier komt de bocht - komt er ook bij voorkeur geen grote, nieuwe 'definitieve' staatshervorming na 2019. Het confederalisme blijft zitten waar het zit: in de koelkast.

Het zal wel dat N-VA nu sussend zegt dat het nog lang geen 2019 is. Klopt, maar een staat hervormen is een kwestie van elementaire wiskunde. Zonder tweederde meerderheid en meerderheid in beide taalgroepen is het onmogelijk. Simple comme bonjour.

Deze federale regering met alleen de MR zit op zo'n 25 procent aan Franstalige kant. Zonder PS (en Ecolo, PTB en de belgicistische cdH) kun je perfect regeren, maar je kunt geen confederalisme invoeren. Je kunt dan blijven dromen dat de PS wel vanuit de oppositie de nodige stemmen zal aanleveren, maar dan is het even nuttig om te hopen op de dag dat Kerstmis en Pasen samenvallen.

Strategisch valt de bocht van De Wever perfect te begrijpen. Met confederalisme vallen minder zieltjes te winnen dan met de belofte van een rechts sociaal-economisch beleid of met een gespierd securitair discours. Rationeel bekeken is de keus perfect logisch.

Een probleempje voor N-VA is wel dat de partij zo de kern van haar bestaan verloochent. Dat lukte redelijk probleemloos na de verkiezingen van 2014, maar dan wel met de belofte dat het de volgende keer anders zou gaan. Niet dus, als het van Bart De Wever afhangt. De denktank die de partij oprichtte om het confederale België voor te bereiden, is zo met één zinnetje weer technisch werkloos gemaakt. Dat vindt de Vlaamse beweging niet leuk. Daar speelt niet de ratio van de macht, wel de emotie van het nationalisme.

We gaan niet zeggen dat de grootste partij van het land op ontploffen staat. Verre van. Maar bij haar voorganger VU gingen de poppen wel voor veel minder aan het dansen.