‘Mensen hebben geen reden meer om te komen als de Delhaize nog zo laat open is’: Antwerpse nachtwinkels zitten in problemen

De hoop van iedere student als om drie uur ’s nachts al het ingeslagen Cara Pils vervluchtigd blijkt, is de zwaarst getroffen sector van de Antwerpse economie. Dus schuiven we op een dinsdagavond aan in de rij bij nachtwinkel I&G, nabij de Franklin Rooseveltplaats. Het is half negen ’s avonds. Vig, die achter de toonbank staat, beantwoordt onze vragen graag. Al werkt hij eerst even de rij met klanten weg.

Vanaf 2013 is Vig in deze branche actief. Sinds acht jaar is hij de eigenaar van een nachtwinkel in het centrum van Antwerpen, voor die tijd had hij er een in Berchem. “In principe sta ik hier de hele nacht”, zo vertelt hij. “Mijn winkel is open van zes uur ’s avonds tot zeven uur ’s ochtends. Het scheelt dat ik weinig slaap nodig heb, want ook overdag ben ik aan het werk. Dan moet ik bijvoorbeeld inkopen doen en vul ik de schappen bij.”

Of het niet zwaar is: de hele nacht in de winkel staan, een paar uur slapen en dan weer door? “Dat is voor mij normaal geworden. Ik ben er helemaal aan gewend.”

Corona

Het interview, dat we hangend over de brede toonbank vol chocolade, kauwgom en andere snoeperij voeren, wordt geregeld onderbroken. “Het is vandaag een beetje druk”, verontschuldigt Vig zich. “Dit is een piekmoment, want de meeste supermarkten zijn zojuist gesloten.” In sommige andere landen, zoals Nederland, zijn die langer open. In grote steden tot tien uur, of soms zelfs tot middernacht. Vig vreest weleens dat het in België ook die kant op gaat. “Mensen hebben geen reden meer om naar de nachtwinkel te gaan als de Delhaize nog tot zo laat geopend is.”

Al zijn er ook klanten die elke dag komen, zo’n 50 procent, schat Vig. Ze schudden hem de hand en maken een praatje. De rest bestaat uit mensen die nog gauw iets nodig hebben. Onder hen ook veel toeristen, een groep die tijdens de coronacrisis goeddeels uit de stad verdwenen was. “Toen hadden we het heel moeilijk. We misten de toeristen en nogal onhandig voor een nachtwinkel: ’s nachts waren we dicht. Lange tijd moesten we al om elf uur sluiten, acht uur eerder dus dan normaal. In die periode daalde mijn omzet met 80 tot 90 procent.”

Noodlijdende sector

En dat doet zich nog altijd voelen. Op basis van de cijfers van Graydon Creditsafe stelde Gazet van Antwerpen een lijst op met de meest noodlijdende sectoren van de stad. Met stip op 1: de nachtwinkels. Uit officiële cijfers, zoals jaarrekeningen, btw-aangiftes en betaalachterstanden, blijkt dat 74 procent van de nachtwinkels in zware financiële problemen zit. Deze ondernemers zijn door hun reserves heen. Een nieuwe financiële tegenvaller leidt in veel gevallen tot een faillissement.

Daar is ook de energiecrisis debet aan. Door de inflatie hebben nachtwinkeliers noodgedwongen de prijzen van hun relatief toch al dure producten verhoogd. Dat jaagt mensen weg. Zo blijkt ook deze dinsdagavond wanneer een klant hoort wat zijn boodschappen kosten. Na een kansloze poging om af te dingen, keert hij onverrichter zake huiswaarts.

“Dat proberen ze soms”, zegt Vig. “Maar de meeste mensen rekenen gelukkig gewoon af.” En dat het klantenbestand enkel uit dorstige studenten bestaat, blijkt een vooroordeel. In een half uur tijd passeert er een variëteit aan producten de kassa: een tros bananen, een doos eieren, vier Turkse broden, een pakje condooms - waar een mens zoal niet acute nood aan heeft.

“We hebben het allemaal”, zegt Vig monter. “Sigaretten, drank voedingswaren - eigenlijk is alles even populair. De coronacrisis was zwaar, maar nu heb ik het weer op de rit.”

Het is inmiddels negen uur. Nog tien uur te gaan, dan zit zijn werkdag er op.