Matthijs van Nieuwkerk is voor de weldenkende Nederlandse goegemeente een soort van Bart De Pauw, maar dan zonder sms’jes

Mark Coenen is columnist.

De fall-out en de collateral damage – oorlogstermen, maar ze zijn met wat overdrijving misschien wel op hun plaats – van ‘Matthijsgate’ in Nederland: het einde is niet alleen zoek, het is ook nog lang niet in zicht. Oud-presentatoren getuigen in praatprogramma’s over hun verbijstering. Ook de eminente Astrid Joosten, naast Sonja Barend en Mies Bouwman toch stichtend lid van de Heilige Drievuldigheid van de Nederlandse televisie, ventileerde in talkshows haar afschuw en schaamte.

Van Nieuwkerk is voor de – ook over zichzelf – weldenkende Nederlandse goegemeente een soort van Bart De Pauw, maar dan zonder sms’jes. Een goedgebekte held die razendsnel van zijn sokkel viel, verblind door televisiepots die blijkbaar zijn hersenen in de fik staken en zijn ego opbliezen, waarna hij zijn vileine kant ruimschoots kon etaleren tegen zijn personeel. Hij was de eerste niet, hij zal zeker de laatste niet zijn.

En dat terwijl iedereen in deze tijd bij de voornaam Matthijs eigenlijk aan Matthijs de Ligt, de libero van het Nederlandse nationale voetbalteam, zou moeten denken.

Al komen de spelers er daar nauwelijks aan te pas: iedereen heeft over de onverwoestbare Louis van Gaal, die niet van de voorpagina’s is weg te slaan met witzen in steenkolenengels en getelefoneerde sneren naar journalisten, waarmee hij dan achteraf op de foto gaat, want Louis is wereldberoemd en dat is voor een keer helemaal terecht.

Heel Nederland, inclusief spelers en zelfs de bankzitters, dragen hem op handen. Toen bleek dat hij prostaatkanker had, stond het land even stil.

Van Gaal is misschien niet de uitvinder van de non-conformistische managersstijl – dat waren Ernst Happel en Johan Cruijff – maar hij vervolmaakte die wel. Een combinatie van expertise en ambitie die moeiteloos gekoppeld wordt aan menselijke warmte en onverstaanbare humor. Louis, die al een dagje ouder is, is als een vader voor zijn jonkies, die voor hem het vuur uit de sloffen lopen.

De truc is ook: je richten op een vijand die niet in de eigen gelederen zit maar daarbuiten. Niets is meer verbindend dan een door iedereen gedeeld doel.

De beste match van je leven spelen of het beste tv-programma aller tijden maken: dat is eigenlijk hetzelfde. Dat wist deze week de Franse coach van Saudi-Arabië ook. In de rust van de match tegen Argentinië inspireerde hij zijn spelers tot tranen toe; ze hadden het gras opgevreten, had hij hen dat opgedragen. “Blijf kalm, jullie talent zal het verschil maken”, zei hij.

Het bleek nog waar te zijn ook.