Liever goede raad dan een kopje koffie bij de bank

Als je tegenwoordig bij de bank een persoonlijk adviseur krijgt, kun je er donder op zeggen dat die tijdens de eerste ontmoeting met gekruiste armen tegenover je plaatsneemt, vraagt of je koffie wilt, "of iets anders", dan in een paar flitsende termen over zijn carrière bij de bank vertelt, om vervolgens, zonder veel te luisteren, te polsen naar je achtergrond, familie en job. O, u werkt bij Klara? Ken ik niet, nou ja, ken ik wel, maar ik luister niet. Sorry hoor. Ik ga even om de koffie. Geen probleem. Was mijn voorganger ook zo onhandig in die dingen?

De jongeman is niet in pak, maar hip gekleed ("We moeten het vertrouwen herstellen, he.") en weet van aanpakken, multitaskt met telefoon ("Vindt u het erg? ik neem even op, het kan dringend zijn.") en reduceert al zijn grootse projecten tot een verkleinwoord. Opeens heeft hij het over ‘uw tijgertjes’: dat zijn dan je aandelen in Zuid-Oost Azië. Hebben het goed gedaan, he? Ja, niet onderschatten hoor, die Aziaten. Alles zit in uw dossiereke. Wil u nog een overzichtje? Momentje, ik maak een kopietje. Het doet aan Jeroen Meus denken: ‘onze’ groentjes.

Doet u maar

Zo voel je je natuurlijk ook, een groentje. Je zou, bij het samen overlopen van lijsten en cijfers, graag beslagen op het ijs komen, maar terwijl je rood aanloopt en onmacht toeslaat, begin je je opeens af te vragen waar de charme gebleven is van simpele beleggingen. Waarom er nu softwarepakketten zijn met risico’s die om een monoloog met dure woorden en even zoveel fondsen met in- en uitstapkosten vragen. Alles ontzettend ‘gediversifieerd’ in ronkend Engels. Je tekent in op participaties, maar je eigen participatie blijft een parafrase van het beleefde ‘doet u maar, u bent zoveel beter op de hoogte’. Een onzichtbare manipulatieve kapitalistische hand wijst je de weg. Alleen: tegenover elke winnaar staat wel een verliezer. Daarover gaat het nooit.

Je zou natuurlijk denken dat de bank veel heeft bijgeleerd sedert de bankencrisis. Dat ze bijvoorbeeld heeft nagedacht over de psychologische welzijnssfeer van een kleinere afstand. De realiteit is voor mij toch anders. Het begint al bij de formaliteit van de afspraak zelf. Je krijgt een dag, een uur, je moet je dan aanmelden en dat betekent in mijn bank zelfs in een rijtje gaan staan om te zeggen dat je bent aangekomen. Vroeger kon je even binnenspringen om snel een vrijblijvend vraagje te stellen. Nu mag je thuis zelf bank spelen. Service, heet dat.

Advieske

De vertrouwenspersoon betuttelt tussendoor met een lijst vragen die wil checken of je nog mee bent, of je nog kunt volgen ("We zijn dat verplicht hoor, als u het niet begrepen hebt moet ik het opnieuw uitleggen straks."). Aan het eind van de rit heb je vooral kunnen volgen hoe de bank gewoon haar oude truc hanteert van eigenbelang, verstopt achter wijs advies. Wil u nog een kopje koffie? Lekker he, als het zo koud is? Ja, dat wel, maar hoe komt het dat ik me nu opeens weinig herinner van ons gesprek? En heb ik nu ergens, zonder dat ik het weet, een bonus betaald of niet?

Ja, het is koud. Vanmorgen belde ik mijn vertrouwenspersoon. Maar die was alweer verdwenen achter zijn antwoordapparaat. En waarom belde ik? Omdat hij nog steeds niet geantwoord heeft op mijn dringende e-mail van tien (!) dagen geleden. Onbereikbaar, maar wel vertrouwenspersoon. Ik heb al lang begrepen dat ik tot de volgende koffiestop zal moeten wachten. Voor een nieuw advieske. Werkt u nog steeds bij Klara? Ik moet nog altijd eens luisteren.