Lezers reageren: "Kritiek op de Nobelprijs voor Bob Dylan heeft te maken met gebrek aan kennis"

Anarchist

Bob Dylan groeide op in Noord-Minnesota dat een geschiedenis van radicaal politieke activiteiten kende. De anarchistische Industrial Workers of the World waren er actief geweest. Er heerste ook een puriteinse cultuur: op rijkdom werd neergekeken. Communisten werden er beter gezien dan de mijneigenaars. Dylan heeft altijd gezegd dat zijn politieke en culturele omgeving hem sterk heeft beïnvloed. Toen hij in 1963 de Tom Paine Award kreeg veroorzaakte hij opschudding door empathie te tonen voor Lee Oswald: "Ik zag iets van mijzelf in hem", sprak hij. Dylan weigert het etiket van artiest: hij schrijft "om aan de waanzin te ontsnappen".

Hij is de alchimist die van het radicale Amerika en Europa vele invloeden als een spons absorbeert maar zijn eigen unieke stempel heeft. Hij leende van Robert Johnson, Woody Guthrie, Allen Ginsburg, Rimbaud en Bertolt Brecht. Van Johnson leerde hij het vrij associatief gebruik van ideeën, het gebruik van sprankelende allegorieën en van nonsensicale abstractie. Het werden typische Dylankenmerken. De teksten van zijn aangrijpende topical songs en poëtische love songs horen ook thuis in een literatuurbloemlezing en zijn niet te min voor een literaire prijs. Dylan, de anarchist, zal het allicht onverschillig laten.

Roger Vyverman, Ninove

Gebrek aan kennis

Eerlijk gezegd begrijp ik die negatieve reacties op de toekenning van de Nobelprijs aan de grote Bob Dylan niet goed. Oorspronkelijk waren muziek, zang en poëzie niet van elkaar te scheiden. Het begon met de sjamanen die ook nog genezers waren. Later kregen we in Frankrijk François Villon en bij ons Jan Moritoen. Dus vele criticasters kennen de literatuurgeschiedenis niet.

Ik vermoed dat ook een generatiekloof meespeelt. De kritiek komt vooral van jonge auteurs die blijkbaar vergeten zijn dat Dylan in de jaren 1960 'de stem van een generatie' werd genoemd: hij vertolkte in zijn teksten precies wat er leefde onder de jongeren van die tijd, onder meer het verzet tegen de overbewapening en tegen de oorlog in Vietnam. Dat was de tijd toen Dylan faam verwierf als protestzanger en de nadruk lag weldegelijk op zijn teksten. Later heeft hij talloze knappe liefdesliedjes gemaakt, met af en toe nog een protestsong zoals Hurricane.

Ik ben geen Dylanexegeet: ik kan niet alles van hem citeren. Maar ik herinner me dit vers: 'Time is an ocean but it ends at the shore.' Dit is pure poëzie en het is allesbehalve gemakkelijk om zoveel wijsheid te stoppen in één versregel.

Het is waar dat niemand zijn songs kan brengen zoals hij dat zelf doet: dus de vertolking speelt in grote mate mee. Zijn songs zijn vertaald in diverse talen of hebben navolging gekregen, denk onder meer aan de jonge Boudewijn de Groot.

Een criticaster werpt op dat Dylan een exclusief Westerse figuur is. Hoe verklaart men dan dat hij zoveel succes had in Japan - ik verwijs hier naar zijn optreden in Budakan waarvan een dubbel-lp is gemaakt: je hoort het Japanse publiek uit z'n dak gaan.

Mijn besluit: het verzet tegen de toekenning van de Nobelprijs aan Bob Dylan heeft vooral te maken met een gebrek aan kennis. En het is waar dat men gerust een tiental andere kandidaten kan opsommen, zoals de grote Israëlische schrijver Amos Oz, een van mijn favorieten. Maar in Stockholm moet men nu eenmaal een keuze maken en naar mijn smaak is de keuze voor Dylan terecht. Het is nu wachten op een prijs voor Leonard Cohen die zeer dicht in de buurt komt van Bob, al is Bob veelzijdiger.

Staf De Wilde, De Haan

Brug te ver

Het roept toch heel wat bedenkelijke vragen op dat de Nobelprijs literatuur aan Bob Dylan, van geboorte Robert Allen Zimmerman, werd toegewezen. Zijn 'song'teksten - liedjesteksten toch - zijn een niet te scheiden symbiose tussen zijn woord en muziek onafscheidelijk aan elkaar verbonden als een Siamese tweeling. Hij heeft zeker een duidelijke stempel gedrukt op velen van enkele generaties geboren na de Tweede Wereldoorlog in het westen. Ik ben uiteindelijk eerder een echte fan van Leonard Cohen, ook van joodse afkomst, die buiten zijn rustgevende liedjes met zijn typisch diepe parlandostem ook prachtige gedichten, dus bovendien - jawel - toch gelaagde literatuur heeft gepleegd. Maar ook hem deze prijs toekennen lijkt mij een brug te ver.

Er zijn genoeg schrijvers zoals Philip Roth en Cees Nooteboom en nog zoveel anderen van alle continenten die eerder deze prijs verdienden. Hoe kan je een Nobelprijs toekennen aan iemand die zelf in één van zijn karige interviews heeft beweert dat "... van belang is, de muziek is. Ik schrijf songteksten omdat ik nu eenmaal iets moet zingen." Dylan Thomas, naamgenoot - een andere in hetzelfde rijtje - lijkt mij dan toch van een héél ander kaliber. Zoals bij ons sommige hem euforisch enthousiast zelfs met Shakespeare vergelijken, weten helemaal niet indien er binnen 400 jaar ook over Bob Dylan nog wel zal gesproken worden?

Luc Maeckelbergh, Antwerpen

Plastisch chirurgen

Chirurgen studeren lang en de studies zijn niet te onderschatten. Maar eens hun diploma op zak onderschatten zij zelf zwaar het bedrag dat ze per uur krijgen. Mijn naamgenoot, Steven Colpaert, heeft het gevoel dat hij met een paar nieuwe regels een tweederangschirurg wordt. Dagelijks confronteert de staat de gemeenschap met nieuwe regels: BTW-verhoging, andere aftrekposten voor de fiscus, nieuwe verkeersregels. Voel ik me daarom een tweederangsburger? Neen, ik maak als burger nog altijd deel uit van die maatschappij voor de volle honderd procent.

Eens het grote geld lonkt, verliest men de realiteit uit het oog. Ik spied het land af naar een armlastige chirurg, plastisch of niet. Ik zie alleen extreme welvaart.

Lucienne Colpaert, Dendermonde