Laat ons toch maar niet wennen aan het gedrag en de strategie van Trump

Eén van de mogelijke gevolgen van de verkiezingen in de VS is dat er een gewenning ontstaat over het gedrag en de strategie van president Donald Trump. Of hij bij de ‘midterms’ nu gewonnen heeft (in de Senaat), dan wel verloren (in het Huis), één strijd heeft Trump zeker wel in zijn voordeel beslecht: die om de macht in de Republikeinse Partij.

Dat die boze, malle president na één termijn wordt afgeserveerd als een ongeluk in de geschiedenis? Niemand durft het na deze week nog te zeggen.

En dus zet de vergoelijking zich oorverdovend in, ook buiten de extreemrechtse rafelranden van het publieke forum. Dat die Trump de economie nog geen kwaad gedaan heeft; dat zijn boemanpolitiek nog geen echte brokken heeft gemaakt; dat het altijd leuk is om wat progressieve gutmenschen te zien opkoken van verontwaardiging: je hoort de sympathiebetuigingen in steeds bredere kringen.

Veelbetekenend incident

Dat is een riskante analyse. Ook al hoeven we nog niet meteen apocalyptisch te doen over de staat van de liberale democratie in de VS, er worden in Washington wel degelijk grenzen verlegd. Dat zou ons wel degelijk moeten blijven verontrusten, zelfs al is niet elke identitaire slak evenveel zout waard.

Het incident met CNN-journalist Jim Acosta op de persbriefing is veelbetekenend. Dat het Witte Huis zich van leugens en beeldmanipulatie bedient om een individuele journalist te viseren, is erg. Dat president Trump aanwijsbare journalisten en redacties identificeert als ‘enemy of the people’ is ronduit alarmerend. Nog maar twee weken geleden lanceerde een Trump-supporter een (mislukte) bommencampagne tegen zulke ‘volksvijanden’.

Dit kan fout aflopen, ooit. Extreemrechts terrorisme wordt stilaan weer een van de grootste reële veiligheidsproblemen in de Amerikaanse samenleving. Ook in Europa komt de ene na de andere veiligheidsdienst tot de conclusie dat dit risico niet langer onderschat mag worden.

Donald Trump is natuurlijk niet de persoonlijke aanvoerder van die beweging. Maar woorden hebben wel betekenis. En met een hoog ambt komt een hoge verantwoordelijkheid. Als een staatshoofd specifieke burgers aanwijst als vijand, dan mag je niet verbaasd zijn dat een individu vroeg of laat de daad bij het woord voegt.

Dit is geen geïsoleerd conflict. Het gaat zelfs niet over de media. Die moeten tegen een stootje kunnen. Polarisering is niet het probleem voor een samenleving zoals de Amerikaanse. Het probleem is dat de tegenpool als ‘vijand’ wordt beschouwd, als ‘enemy of the people’. Vijanden mogen vernietigd worden.

Behalve een feest van een diverse democratie, liet de voorbije Amerikaanse kiescampagne ook een aaneenschakeling van incidenten zien, waarin racisme de verontrustende ondertoon vormt. Niet met een subtiel hondenfluitje, maar met agressief tromgeroffel.

Laten we daar toch maar niet aan wennen, links noch rechts.