Laat de mensen hun pleziertje, ook al is het niet gezond

Beste Michiel Martin,

Ik las met belangstelling de brief aan je vader: ‘Je drinkt te veel en te vaak’ en bij uitbreiding ‘Jullie boomers drinken te veel en te vaak - en dat is een probleem’ (DM 11/2).

Inderdaad, statistisch is daar geen speld tussen te krijgen: 55-plussers drinken vaak en meer dan strikt genomen goed voor hen is. Ons, moet ik eigenlijk zeggen want aangezien ik net in de doelgroep aangekomen ben, kan ik het voor mezelf beamen: ik drink ‘genoeg’, wat betekent dat ik regelmatig boven de gezondheidsrichtlijnen van 1 (de orthodoxe stroming) of 2 (de bevrijdingstheologen) glazen per dag zit (er zijn ook nog de ayatollahs die gewoonweg 0 zeggen).

Mag ik je schrijven aan je vader een beetje suikerzoet noemen? Ik bedoel daarmee dat het hoogstwaarschijnlijk goedbedoeld is maar mijns inziens tegelijk vooral misplaatst moraliserend.

Ik neem je even mee naar een kort gesprek dat ik met mijn vader zaliger had, zo’n vijftien jaar geleden. Mijn ouwe was een verstokte roker van het eerder zware merk dat in de volksmond bekend stond als ‘Groene Michel’. Heeft gelukkig nooit iets aan zijn longen gehad maar de aderverkalking sloeg wel gestaag en onvermijdelijk toe. Toen dat alsmaar prangender werd stelde ik hem de vraag: ‘Waarom stop je niet met roken en zou je dat niet beter doen?’

Zijn antwoord was even kort als duidelijk: ‘Omdat het deel uitmaakt van mijn levenskwaliteit’.

Einde gesprek. Ik heb hem er verder nooit mee lastiggevallen. Het was zijn keuze en ik vond het prima zo. Hij minderde wel wat maar vijf jaar later was hij er niet meer. Hij was 75 en had wellicht 80 of ouder kunnen worden zonder zijn sigaretten. En dan? Leven en laten leven. En dan sterven. Het maakt deel uit van datzelfde leven.

Wat wij mogelijk aan de gezondheidszorg extra kosten, sparen we uit aan pensioenkosten. Ziezo, geen dank.

Maar het gaat me niet om de kosten, het gaat me om een vrije levenskeuze. Ik heb het hier uiteraard niet over overdadig alcohol- of ander middelengebruik waarmee iemand zijn omgeving onevenredig veel overlast bezorgt (alcohol achter het stuur, geweld, misdaad,…). Dat is natuurlijk altijd onaanvaardbaar.

Natuurlijk zal een lezer van deze brief wellicht opwerpen: ‘Die Gatz, was dat niet die kerel van de Belgische Brouwers?’ Yep, maar weet dat mijn vroegere werkgever niet bepaald opgezet zou zijn met mijn vergelijking tussen roken en drinken. Dat is inderdaad een heikel en eindeloos debat. Maar het mag gevoerd worden, zoals elk debat in een democratie als de onze.

Wat zien we de laatste twee decennia: mensen drinken minder, het alcoholverbruik daalt al járen. Er zijn twee groepen waar het anders ligt: de oudere drinkers waar het probleem eerder chronisch te noemen is (maar waar ik dus nogmaals pleit om de mensen hun pleziertje te laten) en de tieners (waarvan de meesten later beginnen met alcohol dan vroeger en ook minder drinken dan eerdere generaties) waar er voor een kleine groep bingedrinkers een levensgevaarlijk acuut probleem is. Zouden we daar niet beter op inzetten dan brieven te schrijven naar onze ouders?

Ik begrijp de liefde voor je vader. Ik had die ook. Maar liefde is ook loslaten. Liefde en paternalisme zijn voor mij echt twee verschillende dingen. Een beetje zoals een Duvel en een Jupiler NA.

Met vriendelijke groet,

Sven Gatz, politicus en levensgenieter