Kleine Dean is niet meer en wij zijn tekortgeschoten. Justitie werkt niet

Aya Sabi is auteur van Verkruimeld land. Haar column verschijnt tweewekelijks.

Beschaafd blijven terwijl je een perverse en verdorven wreedheid in de ogen kijkt, ik kan het niet. Het spijt me. Op dit moment is er verwarring en boosheid, afgewisseld door een enorme walging. In 2008 heeft Dave De Kock het lichaam van zijn stiefzoon, de tweejarige Miguel, ‘als een boksbal’ gebruikt en is de jongen op zo’n gewelddadige manier vermoord. In 2022 wordt het lichaam van de kleine Dean levenloos teruggevonden. Mensen zijn woedend. Hoe kon dit gebeuren? Maar vooral: hoe kon dit opnieuw gebeuren?

Minister van Justitie Vincent van Quickenborne (Open Vld) legt het uit: Dave De Kock heeft in 2008 de feiten gepleegd. Daarna heeft hij een straf van tien jaar uitgezeten en bestond het systeem van terbeschikkingstelling niet. Sinds 2012 zou zo’n veroordeelde zich vijftien jaar na het uitzitten van zijn straf moeten melden.

Ik weet echter niet wat ik moet schrijven. Ik begrijp dat er een rechtssysteem is waarin er respect is voor de menselijkheid van dader en slachtoffer. Ik begrijp dat hardere en langere straffen niet altijd zo effectief of schrikwekkend zijn als de meeste mensen denken. En ik begrijp ook dat uitzonderlijke situaties niet zouden mogen leiden naar een verharding van dit systeem in zijn geheel. Maar als we als samenleving onze kinderen niet kunnen beschermen tegen een al eerder bewezen wreedheid, dan hebben we keihard gefaald. Justitie werkt niet.

Als we verwachten dat er hoop is voor psychopaten, dat er een kans is tot verandering voor mensen die eerder bewezen dat ze van elke menselijkheid ontdaan zijn, dan zijn we gewoon dom. De wetenschap is daar heel duidelijk over: zulke mensen zijn niet in staat te veranderen en zullen altijd een gevaar blijven. Is alles gedaan om dat risico te verkleinen? Ik vrees van niet.

Het is gebeurd hoewel het niet had mogen gebeuren. Wat blijft er over? Het verdriet, de vragen en de verontwaardiging. Had het vermeden kunnen worden? De analyses en de spijt komen achteraf en dus ook altijd te laat. Kleine Dean is niet meer en we zijn tekortgeschoten tegenover hem. Bijna drie jaar na de moord op Julie Van Espen komen dezelfde vragen weer naar boven en de antwoorden blijven weg.

Ik hoop voor kleine Dean dat hij ergens is waar het beter is dan hier. Niet op deze wereld, waar we niet in staat waren hem te beschermen, een veilige haven te bieden, zodat hij groot en sterk kon worden, een kind van tien jaar, een tiener van veertien, volwassen. Ook ik heb de antwoorden niet, vooral niet op dit moment, waarop ook ik van mijn woorden beroofd word, dat ook ik niet weet meer wat te schrijven om troost te bieden aan de nabestaanden van Dean in de eerste plaats, want wat zeg je wanneer elk woord te veel is en tegelijk niets verandert?