Jawel, ChatGPT en vergelijkbare op kunstmatige intelligentie gestoelde tools kunnen van nut zijn in het onderwijs

Plato betreurde de uitvinding van het alfabet, omdat hij het als een gevaar zag voor de op het geheugen gebaseerde traditionele kunsten van de retorica. Het gebruik van die moderne technologie zou “vergetelheid scheppen in de ziel van de lerenden, omdat zij hun geheugen niet zullen gebruiken” en “geen waarheid maar alleen de schijn van waarheid geven”. Wie het alfabet gebruikte, zou “alwetend lijken zonder iets te weten”.

Zou Plato, als hij vandaag leefde, hetzelfde zeggen over ChatGPT?

ChatGPT is een chatbot, een programma dat dankzij kunstmatige intelligentie gesprekken kan voeren. Maar dat is niet zijn enige talent: het kan ook verhandelingen schrijven op ongeveer het niveau van een leerling van het hoger secundair onderwijs. En dat heeft interessante en verontrustende implicaties voor de school en zelfs de universiteit.

Het schrijven van verhandelingen brengt leerlingen belangrijke vaardigheden bij: een onderwerp onderzoeken, argumenten tegen elkaar afwegen, de kennis samenvatten en ze helder, coherent en overtuigend weergeven. Allemaal vaardigheden die nog belangrijker zullen worden naarmate de kunstmatige intelligentie beter en beter wordt.

Plagiaatdetectie

Toen ik ChatGPT een reeks vragen stelde over de ethische uitdagingen voor journalisten die met gehackte informatie werken, de noodzaak om cryptomunten te reguleren en de mogelijkheid van de teloorgang van de democratie in de VS, kreeg ik steekhoudende, goed beredeneerde en duidelijke antwoorden. De chatbot is bovendien interactief, je kunt meer details vragen of om wijzigingen verzoeken.

Maar over moeilijke of meer complexe onderwerpen gaf ChatGPT antwoorden die wel redelijk leken maar compleet fout bleken te zijn – een probleem waarvoor zijn makers trouwens waarschuwen. Tenzij je het juiste antwoord al kent of een expert bent in de materie, dreig je dus bedrogen uit te komen. Je krijgt, zoals Plato waarschuwde, “geen waarheid maar alleen de schijn van waarheid”.

Toch kunnen ChatGPT en vergelijkbare tools van nut zijn in het onderwijs. Je kunt de leerlingen een moeilijke opdracht geven en toestaan dat ze in hun onderzoek kunstmatige intelligentie gebruiken. Daarna kunnen ze op school, begeleid door een leerkracht, de betrouwbaarheid van het resultaat verifiëren om dan hun verhandeling te schrijven. Dat zal de kwaliteit en de complexiteit van hun redenering verbeteren.

Maar om dat te kunnen, heb je meer leerkrachten nodig die gedetailleerde feedback kunnen geven. Als die er niet zijn, kan een tool als ChatGPT ongelijkheden scheppen. In scholen met minder middelen zouden sommige leerlingen gewoon het resultaat van de chatbot inleveren, zonder nuttige vaardigheden te verwerven of echt te begrijpen wat ze hebben geschreven. Dus: Plato’s “geen waarheid maar alleen de schijn van waarheid”.

Sommige scholen zouden dat als een vorm van plagiaat kunnen beschouwen en software voor plagiaatdetectie gebruiken om die leerlingen te straffen. Maar een onderwijs dat zijn leerlingen als vijanden behandelt, schiet zijn echte doel – het verbeteren van mensen – voorbij.

Geavanceerde kunstmatige intelligentie zal een grote vraag naar nieuwe geavanceerde vaardigheden scheppen. Vooral het vermogen om het onderscheid te maken tussen de waarheid en een vloed van geloofwaardig lijkende maar in werkelijkheid foute antwoorden zal een kostbare competentie zijn. De nieuwe technologie zal hoe dan ook veel beroepen transformeren, en dat zal snel gebeuren. Om die transformatie in goede banen te leiden, moeten we ze aanwenden om het leven van de mensen te verbeteren.

Waardig leven

Die verbetering is al minstens 150 jaar het einddoel van het onderwijs. Maar terwijl een diploma van het secundair onderwijs vroeger de weg opende naar een betere baan, is dat al ettelijke decennia niet langer het geval. De lonen van mensen met een diploma van het middelbaar onderwijs blijven ver achter bij die van de universitairen, zodat de ongelijkheid blijft toenemen. Als kunstmatige intelligentie de waarde van het onderwijs voor sommige mensen zou verhogen maar voor andere verlagen, is er geen sprake meer van verbetering.

Net zoals Plato zich vergiste door het geschreven woord als een vijand te beschouwen, vergissen wij ons als we ons verzetten tegen een proces dat ons in staat stelt om gemakkelijker informatie te verzamelen.

Onze samenleving heeft in het verleden antwoorden gevonden op andere technologische ontwikkelingen, zoals de mechanisering, door een openbaar veiligheidsnet in het leven te roepen, een kortere werkweek en een minimumloon. Op dezelfde manier zullen we een beleid nodig hebben dat meer mensen in staat stelt om waardig te leven, als een basisrecht, ook als hun vaardigheden voorbijgestreefd zijn.

We hebben genoeg welvaart om onze verbeelding de vrije teugel te geven en meer mensen meer vrije tijd en betere werkvoorwaarden aan te bieden.

In plaats van over voorbijgestreefde vaardigheden te klagen, zoals Plato deed, moeten we erkennen dat onze maatschappij meer complexe vaardigheden nodig heeft en we de mensen daarin moeten opleiden. En het belangrijkste: we moeten mensen als mensen waarderen, niet als een pakket van vaardigheden. Dat is iets wat ChatGPT ons niet kan leren.

© The New York Times