Is stad Sint-Niklaas het noorden kwijt?

De stad Sint-Niklaas beschikt over een troef die andere centrumsteden in Vlaanderen haar benijden: een openbaarvervoercorridor met vrije busbanen dwars door de stad, van het station in het noorden, via de Hofstraat , Grote Markt en Parklaan (nabij de hoofdingang van het AZ Nikolaas) helemaal tot aan het Waasland Shoppingcenter in het zuiden. Een Vlaamse centrumstad waar de ambulance de vrije busbaan kan gebruiken tot nabij de poort van de spoeddiensten en waar de stads- en streekbussen van De Lijn, niet gehinderd door files door het centrum rijden: een unicum.

Men zou dus verwachten dat de toekomstige stedelijke vernieuwingen in Sint-Niklaas zich concentreren rondom deze unieke openbaarvervoer-as. Ook deze stad werkt namelijk aan een mobiliteitsplan, wil minder auto’s in het centrum door een lussenplan voor auto’s en wil zelfs fietsstad Vlaanderen 2018 worden. De stad Sint-Niklaas werkt bovendien ook aan een klimaatactieplan en heeft daartoe ook het burgemeestersconvenant 20-20-20 ondertekend.

Het is dan ook bijzonder verontrustend dat de stad Sint-Niklaas vandaag plannen lijkt te smeden om een van de meest levendige functies uit de binnenstad – het stedelijk ziekenhuis AZ Nikolaas – te gaan verhuizen naar een suburbane autolocatie in de buurt van de E17-N41. Daartoe zou het stedelijk RUP moeten worden aangepast om 18 (!) hectaren zogenaamd herbevestigd agrarisch gebied om te vormen tot een ziekenhuislocatie. Nog los van het feit of een dergelijke autosnelweglocatie voor patiënten de beste plek is, nu Vlaanderen zich (eindelijk) zorgen maakt over fijnstoflocaties voor scholen en crèches, zijn vooral ook de mogelijke consequenties voor de levendigheid en leefbaarheid van de binnenstad van Sint-Niklaas immens.

Waasland Shoppingcenter

Deze stad kampt al jaren met grote leegstand en problemen met het winkelapparaat in de binnenstad. Stationsstraat, Ankerstraat en Nieuwstraat bijvoorbeeld kreunen onder wegkwijnende winkels, alle inspanningen van centrummanagers ten spijt. Oorzaak daarvan is natuurlijk, zoals Unizo het destijds voorspelde, het gigantische Waasland Shoppingcenter, opgetrokken buiten het stedelijk centrum aan de N16.

Sint-Niklaas heeft daarvan blijkbaar niks geleerd. De mogelijke verhuizing van het ziekenhuis weg uit het centrum maakt niet alleen alle synergie van het AZ Nikolaas met de binnenstad onmogelijk, bovendien is de nieuwe autogerichte locatie (voor de bezoekers) niet meer per trein bereikbaar, en ook voor de fietser, de voetganger en de busgebruiker wordt de situatie dramatisch slechter. Een ziekenhuis wordt namelijk niet alleen gebruikt door een aantal personeelsleden en patiënten, het lokt ook elke dag een veelvoud van dat aantal aan bezoekers. Zij komen door de binnenstad, kopen een boeket, drinken een koffie en kopen nog een cadeautje in de winkelstraat. En dan is er nog de hogeschool Odisee, die met opleidingen verpleegkunde en vroedkunde onlosmakelijk verbonden is aan het ziekenhuis. Een mogelijke verhuizing van deze opleidingen is op termijn wellicht onafwendbaar. Waarmee dan ook nog eens meer dan duizend hogeschoolstudenten uit de binnenstad zouden verdwijnen…

Het wordt duidelijk: de mogelijke verhuizing van het AZ Nikolaas zou een dramatische beslissing zijn voor de binnenstad. En dat net op het ogenblik dat de Vlaamse regering een beleidsplan ruimte Vlaanderen voorbereidt met als speerpunten een ‘betonstop’ en ‘kernversterking van de binnensteden en dorpen’. Ook de pleidooien van de Vlaamse bouwmeester zijn niet mis te verstaan. We veroorzaken onze eigen files.

Wij roepen de stad Sint-Niklaas op om deze beslissing op te schorten en grondig te laten onderzoeken of nu al voorgestelde interessante alternatieven op de huidige parklocatie haalbaar zijn. Een ziekenhuis is op zijn best via uitgekiende verticale circulatie (compact, dus) in plaats van via een uitgesmeerd grondpatroon. Wellicht zijn er nog alternatieve locatiemogelijkheden op en nabij de schitterende openbaarvervoercorridor te onderzoeken. Kortom een plan-MER én een internationale stedenbouwkundige wedstrijd (zoals de stad eerder deed voor de stationsomgeving) zijn dringend noodzakelijk om nieuwe eigentijdse klimaatneutrale ideeën in deze stad te laten aanwaaien.

Ondertekenaars: Marc Belderbos (UCL–LOCI KUL-Fac. Arch.); Maria De Bie (Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek, Universiteit Gent); Pascal De Decker (Stadssociologie KU Leuven, dep stedenbouw en ruimtelijke planning); Oswald Devisch (stedenbouw, Universiteit Hasselt); Evert Lagrou (Departement architectuur Sint –Lucas); Hans Leinfelder (Faculteit Architectuur, Onderzoeksdepartement Architectuur PLEN Research Group) Kris Peeters (verkeerskunde PCVO Limburg; logistiek CVO Mechelen) Willy Miermans (Mobiliteit en Woonecologie, UHasselt) Erik Rombaut (ecologie en milieukunde, KULeuven, faculteit Architectuur, campus Sint- Lucas Gent/Brussel). PLEN Research Group) zijn experts in mobiliteit, milieu, klimaat, ruimtelijke planning en stedenbouw