Is er een manier om zowel 8 mei als 11 juli (in Vlaanderen) een upgrade te geven tot wettelijke feestdag? Ik denk het wel

Marc Van Ranst is columnist.

Sinds 1945 was 8 mei een wettelijke feestdag waarop de capitulatie van nazi-Duitsland en de overwinning op het fascisme werd gevierd. In 1974 schrapte de regering Tindemans 8 mei als feestdag omdat er bespaard moest worden.

In 2020 riep rector Herman Van Goethem op om 8 mei opnieuw te installeren als feestdag zodat onze jeugd de gruwel en de gevaren van het fascisme niet zou vergeten. Ellen De Soete, een van de getuigen in de Canvas-reeks Kinderen van het verzet, bracht de 8-meicoalitie op de been: een samenwerking tussen vakbonden, middenveldorganisaties en mensen uit de academische wereld en de cultuursector. Een eerste 8-meimanifestatie aan het Fort van Breendonk was vorig jaar een groot succes.

Op 1 juli 2022 keurde het Brusselse Parlement een wetsvoorstel goed dat 8 mei herinstalleert als wettelijke feestdag in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat was niet zo moeilijk omdat Brussel 20 jaar geleden 8 mei had gekozen als zijn gewestelijke feestdag (Irisfeest).

Ook in het Vlaams Parlement (door Groen) en het federaal parlement (door Vooruit/PS en door PVDA) werden in 2022 gelijkaardige resoluties of wetsvoorstellen ingediend, en die zitten nog in commissies. Het parlementaire molentje maalt traag, maar het maalt.

De meeste partijen lijken supporters van 8 mei als wettelijke feestdag. Behalve Vlaams Belang, want die zien een feestdag die extreemrechts viseert uiteraard niet zitten. En N-VA heeft op zich niets tegen 8 mei, maar zal dit koppelen aan de goedkeuring van 11 juli als wettelijke feestdag in Vlaanderen.

Is er een manier om zowel 8 mei als 11 juli (in Vlaanderen) een upgrade te geven tot wettelijke feestdag zonder dat het aantal feestdagen de pan uit swingt? Ik denk het wel.

België heeft vandaag tien wettelijke feestdagen. Dat is meer dan Nederland en Duitsland die er respectievelijk acht en negen hebben, maar minder dan de elf feestdagen in Frankrijk en Italië.

Zes van de tien wettelijke feestdagen lijken ‘incontournable’. Kerstmis en Nieuwjaarsdag zijn ‘hors categorie’. Werken op 1 mei zou vloeken in de socialistische kerk zijn. Allerheiligen lijkt ook heilig omdat we dan mordicus moeten uitgriezelen van het Halloween-avondje op 31 oktober. Wapenstilstand op 11 november is een feestdag in de helft van de wereld. En elk land heeft een nationale feestdag. Over de andere vier feestdagen zou wel gediscussieerd kunnen worden.

Paasmaandag heeft niet echt een religieuze betekenis, en heel veel opruim heb je niet aan paaseieren. Echter, in de paasvakantie is een extra verlengd weekend voor jonge ouders een geschenk uit de hemel, en dus zal er veel weerstand zijn om Paasmaandag af te schaffen.

Vraag aan de m/v/x in de straat wat Hemelvaart is (op negenendertig dagen na Pasen, en dus altijd op een donderdag) en je gaat niet al te veel juiste antwoorden krijgen. Maar Hemelvaartsdag is ook het feest van de Christelijke Arbeidersbeweging omdat paus Leo XIII in 1891 dan zijn encycliek over sociale rechtvaardigheid, Rerum Novarum, lanceerde. Aan Hemelvaart zal men niet willen raken.

15 Augustus, Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart, een beetje een vergeten feestdag. Maar in Antwerpen viert men dan moederdag, terwijl de parking moederdag op de tweede zondag van mei viert. Ce qu’ Anvers veut, Dieu le veut, dus 15 augustus zal een feestdag blijven.

De oplossing ligt wellicht bij Pinkstermaandag (op de zevende maandag na Pasen). Pinkstermaandag heeft geen religieuze betekenis en geen supportersclub, en zou zonder al te veel emotionele schade kunnen vervangen worden door een andere feestdag.

Als een officiële feestdag in een weekend valt, dan wordt er in België een vervangende vrije dag gegeven. In Nederland, Frankrijk en Duitsland krijgen de werknemers geen compensatie. Wanneer we ook in België geen vervangende vrije dag zouden toekennen wanneer een officiële feestdag op een zaterdag of een zondag valt, dan komen er per jaar één tot drie (gemiddeld 1,75) feestdagen vrij om anders in te vullen.

Wanneer we pinkstermaandag afschaffen als feestdag, en één feestdag die in een weekend valt niet compenseren met een vervangende vrije dag, dan is er perfect plaats voor zowel 8 mei als 11 juli als nieuwe wettelijke feestdagen. Waar een wil is, is een feestdag. Of twee.

Kom op zondag 7 mei tussen 11 en 18 uur naar de herdenking in het Fort van Breendonk! Vanuit alle steden vertrekken er bussen. Op maandag 8 mei zijn er activiteiten in heel het land. Meer info op https://8meicoalitie.be/