In televisiestudio’s hadden enkele Groenen het moeilijk

Over 69 dagen trekken we naar de samenvallende stembus. Na de paasvakantie wordt het tempo opgevoerd, vanaf midden mei komt de campagne op kruissnelheid. De algemene veronderstelling is dat het vandaag nog vroeg is voor allerlei voorstellen, wegens vergeten of versleten op het ogenblik dat de meeste mensen er pas voor openstaan.

Begrijpelijk, maar anderzijds is er gezien de vele belangrijke kwesties bij samenvallende verkiezingen zo veel te vertellen, dat we daar beter tijdig mee starten. Nu. We hebben al te veel tijd verloren met dat eeuwige gedraai rond de pot.

Klimaatprotesten duwden één thema vroeger dan voorzien op de tijdslijn. Mogelijk te vroeg. De voorbije weken groeide op straat ergernis over het uitblijven van politieke antwoorden, dus kon zeker Groen niet achterblijven. Die hoopt op een ‘dioxineverkiezing’, waarin haar thema centraal staat en ze zodoende in de regering en boven de dubbele cijfers landt. Ook daarom moet Groen het klimaatdebat gaande houden, zoals N-VA vroeg of laat identiteit en veiligheid weer vooraan moet krijgen. Zo beschouwd is de stevige kritiek op het ‘paKt 2030’ geen probleem. Integendeel. Wie besproken wordt, zet veelal de toon.

IJs

Groen en N-VA – die laatste minder dan voorheen – zijn soms ‘aanbodpartijen’. Hun verdelende voorstellen mikken op een flink stuk van het uitgesproken segment dat ervoor kiest. Mediaanpartijen die voor brede volksinstemming gaan, moeten doorgaans zo polijsten en schuren dat niet ergeren de grootste verdienste wordt. Voor zowel aanbod- als mediaanpartijen geldt dat ze niet door het ijs mogen zakken, plannen en berekeningen moeten kloppen, maar voor aanbodpartijen is consequentie daarbij cruciaal: na lancering moet men dus scherpe randjes dragen. Wie dan bijstuurt en verzacht – de mediaanmethode – gaat dubbel onderuit.

Aanbodpartijen verliezen immers het recht op de leugen dat fundamentele beleidsommekeer onvoelbaar kan. Hoogstens voor enkele vrij ongrijpbare categorieën – à la ‘grootste vermogens’ of ‘grootste vervuilers’. Deze verhaaltechniek – deus ex machina – is een beproefde politieke verleidingsmethode. Toepassingen zijn legio. U onderging al besparingen die niemand, zeker u niet, zou voelen. ‘De mensen geen pijn doen’, dat gewauwel. Enkel het apparaat, de sterkste schouders en wat rechtspersonen zullen dat ondervinden. Of nog: met zijn allen langer werken, maar voor alles en iedereen zal dat werkbaar en wendbaar zijn. Niemand, zeker u niet, heeft daar last van. Desnoods gooien we er nog een paar zware beroepen tegenaan. Alleen professoren en ander verwend volk zullen dat voelen. Enzovoort. Het probleem is niet de pijnlijke maatregelen, wel dat sommige politici kiezers als dommeriken behandelen.

Groen durft en bracht offensief een interessant klimaatplan dat keuzes maakt. Een ruim plan, naar Wetstraat-normen vrij uitgewerkt. Het bijgeleverde cijferwerk, een eenvoudig Excel-overzicht, is te beknopt maar blijft een kwalitatieve stap vooruit in het politieke debat. Helaas voor Groen ging het in de communicatie minder. En doken, met één oog op die flinke peilingen, mediaanneigingen op.

Dubbele cijfers

Wat vooral bleef plakken is dat Groen contractbreuk pleegt met een half miljoen kiezers met salariswagens en hun voordeel over een grotere groep verdunt. Salariswagens moeten blijkbaar niet zozeer vergroenen, wel als ‘subsidie’ verdwijnen. Geen mens die denkt dat die mensen plots het openbaar vervoer zullen of kunnen nemen, dat volgens De Tijd doorgaans ook gewoon trager is. Alsof Groen de gedachte volgt dat belasten de algemene regel is en niet belasten een uitzonderlijk gunstregime hoort te zijn.

In televisiestudio’s hadden enkele Groenen het moeilijk met cijferwerk en de kritiek op de factuur. Een vertwijfeling die de concurrentie gretig exploiteert: met de groenen gaan de belasting omhoog. Daar houden dubbele cijfers niet van. Als een aanbodpartij dan de aarzeling van een mediaanpartij laat zien, is de schade dubbel. Niet elke contestatie van een voorstel is winst. Al zeker niet als men via de morele hoogte wil ontsnappen: wie tegen ons is, ontkent het probleem.

Het is te vrezen dat partijen na dit salariswagenincident hun vrees bevestigd zien: vermijd cijfers en plannen, blijf bij gladde ideetjes. Het voorbeeld van Groen verdient nochtans navolging. Kwetsbaarheid is geen zwakte, wel een vorm van moed. Niemand kan met één precies plan grote, complexe vraagstukken oplossen, wel bijdragen tot die oplossing. Laat ze komen, die (beter) becijferde plannen over de begroting, arbeidsmarkt en pensioenen, onderwijs en zorg, voor meer productiviteit en innovatie, mobiliteit en infrastructuur, tegen armoede en discriminatie, enzovoort.

In een land met (te) veel moedige politici moet dat lukken.