Ik leerde iets over racisme: ik was deel van het probleem

Julie Cafmeyer is columniste voor De Morgen

Tijdens mijn reis in Zuid-Afrika was het voor de vele witte eigenaars van airbnb’s bon ton om te klagen over Black Economic Empowerment.

Wikipedia: “Black Economic Empowerment, kortweg BEE, is een Zuid-Afrikaanse regelgeving met de bedoeling om de voorheen achtergestelde bevolking meer te betrekken in het economische proces. Het gaat hierbij om de zwarte bevolking, kleurlingen, mensen van Indiase origine en (sommige) Chinezen, die onder de verzamelnaam ‘black’ aangeduid worden.”

Ik herinner me een airbnb op een prachtig veld met een zwembad en een bloementuin. De witte eigenaar verwelkomde ons met een fancy welkomstdrankje en was de zoveelste die wat cynisch deed: het is door BEE dat het land niet goed gemanaged wordt en dat de elektriciteit vaak uitvalt, het is door BEE en de quota dat witte mensen moeilijk aan de universiteit kunnen studeren, ja, het is zelfs door BEE dat wij ons buiten gepest voelen in ons eigen land!

Ondertussen waren er zwarte mensen die de was deden, in de tuin werkten en schoonmaakten. In de restaurants en cafés zag ik amper witte mensen werken. Witte mensen worden bediend door zwarte mensen. Zwarte mensen wonen in de townships, witte mensen wonen in luxueuze villa’s.

Ik nam een slokje van mijn strawberry daiquiri en wilde zeggen: “Kijk eens rond. Je leeft hier op een prachtig domein, de enige mensen die hier werken zijn zwart. En dat is niet alleen bij jou, dat is overal in dit land. Wat stel je dan voor? Dat alles hetzelfde blijft? Dat er niets gedaan wordt om de ongelijkheid weg te werken?”

Het probleem was: ik zweeg omdat ik niet onbeleefd wilde zijn. Onder het mom van beleefdheid dronk ik mijn cocktail op en genoot van de luxe. Hierdoor leerde ik iets meer over racisme. Ik was deel van het probleem. Mijn zogenaamde beleefdheid was misplaatst en zelfs schadelijk.

Nicki Tabor, een buurtbewoonster uit Minneapolis, zei gisteren in de krant dat er ook zoiets bestaat als ‘beschaafd racisme’, structurele ongelijkheid laten gebeuren. “Racisme is niet simpelweg het gebruik van scheldwoorden. Het is de combinatie en culminatie van achterstelling, die de gevoelens van minderwaardigheid in stand houden.”

Racisme als een stilzwijgend akkoord over hoe de dingen nu eenmaal zijn.

Deze dagen wordt er niet alleen geprotesteerd in Amerika, mensen over de hele wereld hebben er genoeg van. Ze zijn razend, en dat is terecht. Ook witte mensen zwijgen niet langer en willen zich bevrijden uit de giftige dynamiek die zwarte mensen en mensen van kleur al eeuwen onderdrukt. Het moedigt ons allen aan om bij elk staaltje van racisme, beschaafd of onbeschaafd, niet langer te zwijgen. Racisme is niet bon ton, nooit. Weg met de zogenaamde beleefdheid.