Ik had nog nooit eerder zo’n openlijk verdriet gezien, zonder verontschuldiging

Aya Sabi is auteur van Half leven. Haar column verschijnt tweewekelijks.

De pandemie was nog niet uitgebroken toen ik voor het eerst bij Senzo vzw naar binnen stapte. Senzo vzw is een non-profitorganisatie voor personen met een functiebeperking, hun naaste familieleden en zorgverleners. Hun grootste doelgroep: Marokkaanse moeders van kinderen met een autismespectrumstoornis.

Ik zou een boek voor ze maken dat geschreven was door en voor zulke moeders. Ook zou het boek een intieme inkijk kunnen zijn voor hulpverleners die cultuursensitief willen werken rond beperkingen bij etnische minderheden.

Ik mocht toen kennismaken met de vrouwen tijdens een workshop waarvoor we onze ‘bodem’ moesten tekenen. Wie ben je? Wat geeft jou kracht? Ik ben de precieze vragen vergeten, maar wat ik me wel herinner is dat ik naar een leeg blad zat te staren terwijl de vrouwen rond mij met glitters strooiden, verfden, wortels en bomen in hun grond tekenden.

Eerst vond ik het zo erg dat ik niet meer wist wie ik was en daarna vond ik het oké zolang ik maar mijn tranen kon bedwingen. Toen nam ik een dikke houtskoolstift en trok donkere, vettige strepen. Ik wist niet meer wie ik was en het was moeilijk nog te doen alsof. Tijdens de nabespreking brak ik. Toen ik de verhalen van de andere vrouwen hoorde, schaamde ik me hoe ik hun tijd had verspild, hoe ik zelf mijn eigen pijn dumpte op een plek waar er al genoeg was.

Nu, een aantal jaar verder ben ik dankbaar voor de troostende woorden die ze me boden ondanks dat het moeilijk voor hen was. Ondanks dat ik niet een van hen was en hun specifieke pijn niet begreep, kreeg ik een stoel in de kring geschoven, werd er ook voor mij plek gemaakt.

Die middag sprak ik als eerste met Rabiha. Ik weet nog dat ik achteroverleunde en zweeg in bewondering. Ze vertelde me hoe moeilijk ze het had toen haar dochtertje de diagnose kreeg, maar hoe ze daardoor steeds meer ontdekte waar ze zelf plezier in had: bakken. Ze wilde graag lekkere dingen maken.

In de maanden die volgden, verschenen haar zoetigheden tussen mijn WhatsApp-statussen. Iedere keer dat ik een foto zag van een cheesecake met frambozenglazuur en de perfecte toefjes slagroom moest ik denken aan wat Rabiha me vertelde, dat het nu haar tijd was om te leven, om haar dromen waar te maken.

Tijdens de boekvoorstelling beklommen de moeders het podium. Ze konden hun tranen niet bedwingen en schoven hun stoelen dichter naar elkaar toe. Een hand als troost, armen rond elkaars schouder, zakdoeken, uitgelopen mascara, af en toe een aai. Ik had nog nooit eerder gezien hoe verdriet zich zo openlijk manifesteerde op een podium, zonder verontschuldiging. Het was er en iedereen begreep het.

Toen ik thuiskwam keek ik naar de laatste aflevering van Blind getrouwd en na elke traan van de deelnemers volgde er een verontschuldiging. Ik dacht terug aan de eerste workshop bij Senzo en hoe ik me daar ook heb verontschuldigd voor mijn verdriet, alsof het de orde verstoort, alsof het er niet mag zijn.