Hoewel auto’s geen moordwapens zijn, is de lakse omgang met verkeershandhaving vergelijkbaar met de Amerikaanse wapenobsessie

Bart Eeckhout is hoofdcommentator.

Op 13 maart 1996 schoot een man in het Schotse stadje Dunblane zestien kinderen, een onderwijzeres en uiteindelijk zichzelf dood op de lagere school. De gruwelijke massamoord zette de (conservatieve) Britse regering ertoe aan om meteen strenge wapenwetten uit te vaardigen in het land. Sinds het drama van Dunblane, nu een kwarteeuw geleden, heeft er zich in het Verenigd Koninkrijk geen enkele massaschietpartij meer voorgedaan.

‘Dunblane’ is een krachtig bewijs van wat ‘de’ politiek vermag, ondanks alles. Kritiek op politici is vaak hard, maar verstandig, goed bestuur kan een samenleving wel degelijk laten vooruitgaan. Ook in België werd na de raid van Hans Van Themsche, een traumatiserende schietpartij op een weliswaar andere schaal, een strengere wapenwet aangenomen. Ook dat is een daad van goed bestuur gebleken.

Hoe anders is de situatie in de Verenigde Staten. Bij een mass shooting in een lagere school in het Texaanse Unvale verloren 19 kinderen het leven, samen met twee volwassenen en de schutter zelf, een van de bloedigste schoolschietpartijen in de recente geschiedenis. Het bloedbad volgt minder dan twee weken na een racistisch geïnspireerde terreuraanval in Buffalo waarbij tien zwarte mensen werden doodgeschoten in een supermarkt.

Toch zet al dat nodeloos vergoten bloed van onschuldigen, jonge kinderen zelfs, de Amerikaanse politiek niet aan tot dadendrang. Een wet die strengere identiteitscontrole verplicht bij een wapenaankoop ligt al jaren te sluimeren in de Senaat, geblokkeerd door een Republikeins veto. Ook nu, zélfs nu, schilderen voornamelijk Republikeinse politici, in Texas en in Washington, de massamoorden af als ‘noodlot’ waartegen ze ‘gedachten en gebeden’ inzetten –codetaal om te zeggen dat ze niets zullen veranderen aan de wetgeving.

De situatie in de VS is uniek. Geen enkele ander georganiseerde staat laat zijn burgers zo massaal en willekeurig vermoorden door medeburgers. Toch letten we beter op met te veel neerbuigendheid. Ook in onze eigen samenleving wordt nog veel leed berokkend zonder dat de overheid afdoende ingrijpt, tegen beter weten in. Neem het verkeer. Hoewel auto’s in wezen geen moordwapens zijn, is de blijvend lakse omgang met verkeershandhaving goed vergelijkbaar met de Amerikaanse wapenobsessie.

Het recht om overal roekeloos te kunnen rijden lijkt wel ons right to bear arms. Pogingen om dat recht in te perken stoten op vergelijkbaar emotioneel verzet, ingegeven door een vergelijkbare, door jarenlang lobbyisme verknipte kijk op ‘vrijheid’. Slachtoffer na slachtoffer valt in het verkeer, dure politieke beloftes om voor nul slachtoffers te gaan lopen stuk op de realiteit. Toch wordt ook hier niet doorgepakt, en blijft bijvoorbeeld na dertig jaar het rijbewijs met punten nog altijd dode, wetgevende letter.

Dat is een hard oordeel. Maar wie echt gelooft dat politiek de samenleving vorm kan geven, kan zich niet beperken tot verontwaardiging over die gekke en wapengekke Amerikanen. Ook de Belg heeft zijn blinde vlekken.