Hoe neem je afscheid van de kleine dingen die bij een bepaald soort weer pasten?

Joost de Vries is adjunct-hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer en auteur.

Op maandagochtend kreeg ik een pushbericht van een krant. Het stond er monter: ‘Wereldwijd wordt ernaar uitgekeken: de nieuwste editie van het IPCC-klimaatrapport.’

Ik kijk uit naar de nieuwe James Bond, naar Paris-Roubaix. Naar een nieuw klimaatrapport kijk je eerder als naar het einde van een horrorfilm, met je handen voor je ogen, hopend dat het vlug voorbij is.

Het rapport vertelde nog eens wat we al vreesden; de opwarming van de aarde zet sneller dan verwacht door. Minder ijs, hoger water, vaker extreem weer. Zo’n beetje per direct moet de winning van olie, gas en kolen stopgezet worden. De oneliner die je overal tegenkwam: ‘Code rood voor de mensheid.’

In reactie op het IPCC-rapport zei de Eurocommissaris voor Klimaat Frans Timmermans (in Nederland noemt iedereen hem ‘Timmerfrans’) dat het nog niet te laat was, “maar alleen als we besluitvaardig en samen handelen”.

Dat is te hopen dan. Maar van veel kleine dingen hebben we al afscheid genomen. Van Elfstedentochten, witte kersten. Van een ritme dat bij de seizoenen past. Zadie Smith schreef eens ‘een elegie voor de seizoenen’: ooit waren we vertrouwd met gure regenbuien in april, schreef ze, de warmte tijdens Wimbledon. Huwelijken in juli konden op mooi weer rekenen. Vroeger kon je ervan uitgaan bij een picknick een dikke bij in je jampot aan te treffen. Hoe neem je afscheid van deze kleine, intieme dingen die bij een bepaald soort weer, een bepaald soort natuur pasten?

Het is precies wat ik dacht toen ik de overstromingen in Verviers, Dinant en Namen zag. Ooit was de zomer komkommertijd en kon je de kranten vullen met weinig urgente artikelen die al een tijdje stof aan het verzamelen waren. Je kon je laten afzakken naar Zuid-Frankrijk, Italië of Griekenland en de kranten die je drie weken later bij thuiskomst op je deurmat vond meteen bij het oud papier zetten. Want je had toch niets gemist.

Nu begint de zomer steeds meer het rampenseizoen te worden. Je zet de kranten bij het oud papier omdat je ze alleen met je handen voor je ogen durft op te pakken. Aanhoudende bosbranden in California, hitterecords in het Arctisch gebied. Je laat je een stuk minder zorgeloos afzakken naar het zuiden, als je eerst door delen van België en Duitsland moet die door waterkolken overhoop zijn gehaald. Om ergens aan te komen waar droogte en dus brand op de loer liggen.

De marathon op de Olympische Spelen dit weekend werd honderd kilometers noordelijk van Tokio gelopen, op Hokkaido, omdat het in Tokio te warm was. Maar op Hokkaido was het om zes uur ’s ochtends ook al 26 graden; er komt een moment dat de sporters het niet meer volhouden en zullen smeken om Olympische Herfstspelen.