Het Vlaamse woonbeleid is geen dommigheid. Dit is een bewuste keuze

Bart Eeckhout is hoofdredacteur van De Morgen.

Sla er gerust handboeken en studies over armoedebeleid op na. Een effectief armoedebeleid begint bij een goed woonbeleid. Dat is ook logisch. Een dak boven het hoofd biedt rust ín het hoofd, het is een bron van zekerheid en stabiliteit voor wie zich in precaire omstandigheden, met een laag inkomen door het leven moet zien te slaan. Ontelbaar zijn de verhalen van kinderen die in een sociale woning opgroeiden, en van daaruit konden opklimmen op de ladder van de sociale mobiliteit.

Deze Vlaamse regering lijkt erop gebrand om de stelling dat een goed, sociaal woonbeleid van fundamenteel belang is in het armoedebeleid uit het ongerijmde te willen bewijzen. Namelijk door aan te tonen dat een slecht woonbeleid de armoede nog zal doen toenemen. Dat klinkt cynisch maar het is moeilijk om een ander besluit te trekken uit de opeenvolging van bedenkelijke plannen en ideetjes over het Vlaamse sociaal woonbeleid.

Met dat woonbeleid is iets eigenaardigs aan de hand. Enerzijds is er een historisch lange wachtlijst van mensen die hopen op een sociale woning: er is sprake van 170.000 gezinnen, ongeveer het aantal inwoners van Leuven en Mechelen bij elkaar opgeteld. Anderzijds raken de budgetten voor sociale woningbouw niet besteed. Laten we dus eerst maar eens een beetje vaart maken met de bouw van extra woningen, zou je dan denken. Het geld is er, de nood ook.

De Vlaamse regering kiest voor een andere, hoogst originele benadering. Om de wachtlijst te reduceren, wil de regering zoveel mogelijk kandidaat-huurders schrappen. Briljant! Als minder mensen in aanmerking komen voor een sociale woning, zal de wachtlijst vanzelf krimpen. Je moet er maar op komen.

Bevoegd minister Matthias Diependaele (N-VA) toonde zich al uiterst vaardig in het uitvoeren van dit woonbeleid, dat moeilijk anders dan asociaal kan worden genoemd. Bij de hervorming van de huisvestingssector legde hij toelatingscriteria op voor kandidaat-huurders. Duurzaam in een gemeente wonen, wordt een belangrijke voorwaarde.

Zijn collega Bart Somers (Open Vld) gooit er nu een flinke schep bovenop. Negen jaar zou voortaan de maximale huurtijd worden voor al wie arbeidsgeschikt is. Dat zou betekenen dat mensen die zich wat hebben opgewerkt, en ook mensen bij wie dat niet gelukt is, ‘beloond’ worden met een schop onder de kont. Het risico dat ze daardoor weer naar onderen donderen is reëel. Dit ‘ideetje’ valt qua contraproductiviteit nog moeilijk te overtreffen, al moeten we deze Vlaamse regering niet onderschatten.

Het Vlaamse sociaal woonbeleid is een regionale variant van de conservatieve overheidsdoctrine ‘Starve the beast’ (laat het beest verhongeren). Eerst wordt de werking van een sector verlamd. Dan, nadat vastgesteld is dat de sector niet werkt, wordt hij afgebroken. Dus neen, de manier waarop omgegaan wordt met het woonbeleid is geen dommigheid. Dit is een bewuste keuze.