Het Vlaams klimaatakkoord is een klassiek staaltje bric-à-bracpolitiek

Stavros Kelepouris is journalist bij De Morgen.

Ambitieus realistisch, zo doopt de Vlaamse regering haar eigen geüpdatete klimaatplannen. Op Twitter struikelden de Vlaamse ministers over elkaar in hun haast om elkaar en zichzelf met superlatieven te overladen. Dat achteraf niet iedereen dezelfde versie van het akkoord gesloten had, kon de pret niet drukken.

Helaas, experts ter zake delen de euforie niet. Ten dele omdat Vlaanderen de geschiedenis tegen heeft. De bedoeling is om tegen 2030 de CO₂-uitstoot 40 procent te verlagen tegenover 2005. Even de cijfers erbij halen: sinds 2005 heeft Vlaanderen 5 procent van zijn uitstoot afgevijld. Vijf procent in anderhalf decennium. En in de komende acht à negen jaar gaan we daar nog eens 35 procent af doen? Bonne chance.

Vlaanderen kan wel aanvoeren dat de vorige grote klimaatdoelen - die van Kyoto en van 2020 - telkens gehaald werden. Alleen was dat niet omdat Vlaanderen de uitstoot voldoende had beperkt: aan het einde van de rit kocht Vlaanderen gewoon uitstootrechten van landen die hun huiswerk wél rond hadden.

Zal Vlaanderen in 2030 opnieuw nood hebben aan CO₂-aflaten? Op basis van de klimaatplannen valt dat niet meteen uit te maken. Vraag niet naar de cijfers, want die zijn er niet. Het akkoord dat deze week gesloten werd is een klassiek staaltje bric-à-bracpolitiek: eerst de deal sluiten, daarna zien we wel weer hoe ver die deal ons effectief brengt. En intussen kunnen de heren en dames ministers hun eigen werk uitgebreid fêteren.

Maar zelfs zonder cijfers is duidelijk dat grote scepsis op zijn plaats is. De elektrificatie van het wagenpark, een van de drie grote ingrepen, is gepland voor 2029 - als er dan tenminste voldoende betaalbare elektrische wagens op de markt zijn. Maar in 2029 gaat niet plots iedereen elektrisch rijden. Nieuwe diesel- en benzinewagens mogen vanaf dan niet meer verkocht worden, maar de oude mogen nog jarenlang blijven rijden en verhandeld worden op de tweedehandsmarkt.

Het zal met andere woorden jaren duren voor die maatregel echt zijn vruchten afwerpt en de uitstoot van het wagenpark drastisch doet dalen. Alleen liggen er tussen 2029 en 2030 geen ‘jaren’.

De plannen voor de landbouw zijn eveneens in nevelen gehuld. Er wordt in de Vlaamse plannen gegoocheld met innovatie en energie-efficiënte stallen, maar de olifant in de kamer wordt niet benoemd: uiteindelijk zal toch een gedeeltelijke afbouw van de veestapel nodig zijn. Want ook na 2030 stopt het werk niet, en zal de uitstoot verder omlaag moeten.

Het is niet dat de nieuwe Vlaamse plannen waardeloos zijn. Willen we de uitstoot omlaag, dan zullen de aangekondigde ingrepen daar zeker bij helpen. Maar de kans is klein dat dit akkoord-op-een-drafje in Glasgow evenveel lofzangen krijgt als aan het Martelaarsplein.