Het valt op dat bijna alle stukgelopen liefdesrelaties te wijten zijn aan narcisme

Julie Cafmeyer is columnist.

“Een narcist slaagt er vaak in om mensen te verleiden met mooie woorden en gebaren, maar achter dat masker schuilt een destructief persoon.” Dat is hoe de narcist wordt beschreven in een artikel voor deze krant, waar een vrouw getuigt over haar narcistische echtgenoot.

Alice Vlottes, psycholoog en expert in narcisme, legt in hetzelfde artikel uit dat narcisme een persoonlijkheidsstoornis is. “Op het eerste gezicht lijkt een narcist heel charmant, welbespraakt en sociaal. Ze zien er vaak goed en verzorgd uit, hebben een vlotte babbel, veel zelfvertrouwen en geven je het gevoel dat je belangrijk bent. Een narcist zal veel moeite doen om je te vangen, maar zodra hij of zij je heeft, komt zijn ware aard naar boven.”

Het valt op dat bijna alle stukgelopen liefdesrelaties te wijten zijn aan narcisme. Tegenwoordig is het heel gewoon om iemand te horen zeggen: “Mijn ex was een narcist.”

Vorige week had ik een korte babbel met een man van de yogales. Hij vertelde aangedaan dat hij herstellende was van een destructieve relatie met een narciste. Het ging zo ver dat zijn vriendin hem op een nacht had gedrogeerd om haar seksuele fantasieën op hem bot te vieren terwijl hij halfcomateus in bed lag. “Ben je heel zeker dat je gedrogeerd was?”, vroeg ik hem. Heel zeker ben je nooit, maar van de ene op de andere dag zette hij zijn ex op straat en blokkeerde hij haar nummer.

Ook mijn moeder wijt elke stukgelopen relatie aan het feit dat haar ex een narcist was. Bijna al mijn exen zijn volgens haar ook (overduidelijk!) narcisten. Op het eerste gezicht is zo’n diagnose geruststellend. Het lijkt hoopgevend dat mijn moeder mijn mentale gezondheid hoog inschat, en dat elke mislukking in mijn liefdesleven de schuld van de ander is. Maar juist daar wringt het. Als wij met z’n allen op narcisten vallen, als in kwaadaardige zotten die ons langzaam maar zeker kapot proberen krijgen, wat zegt dat dan over ons?

Wat ook vreemd is aan de diagnose ‘narcisme’, is dat de ander altijd aan de ziekte lijdt. Niemand getuigt over hoe het is om zelf narcist te zijn. Logisch, niemand wil narcist zijn, de narcist heeft de reputatie de ander te willen vernietigen. Daarom worden wij aangemoedigd om de narcist te manipuleren. Vanaf het moment dat je erachter bent dat iemand narcistisch is, moet je zo snel en voorzichtig mogelijk van hem of haar proberen af te raken. De narcist is geen mens wegens een gebrek aan inlevingsvermogen. De narcist is de duivel. De narcist hoort thuis op het stort.

Alles waar we geen grip op krijgen binnen een moderne liefdesrelatie wordt afgeschoven op de zogenaamde narcist. Maar al de schuld op een ander steken, zonder enig mededogen, zonder in eigen hart te kijken, is dat ook geen typisch karaktertrekje van een narcist?