Het valt moeilijk vol te houden dat je als een goede huisvader de schatkist van het rijk beheert, als er geen terughoudendheid is bij de eigen verloning

Bart Eeckhout is hoofdcommentator van De Morgen.

Ook in onze welvaartsstaat – noem hem België of Vlaanderen, zoals het u belieft – kun je nog pech hebben als je tussen de mazen van het verzorgingsnet valt. Pech, zoals dat kind van anderhalf dat door verwaarlozing al letsels opliep en voor wie geen crisisopvang gevonden kan worden. Of zoals diens vele minderjarige lotgenoten die in een problematische opvoedingssituatie opgesloten zitten, omdat jeugdhulp het ondergeschoven kind van de (Vlaamse) begroting is.

Deze jongeren hebben pech, omdat ze electoraal niet interessant zijn, en bijna letterlijk onzichtbaar voor wie beslist over de overheidsmiddelen. Ze hebben pech omdat hun lot haaks staat op de dominante overtuigingen in dit land en gewest dat het gezin de hoeksteen van de samenleving is en tegenslag een individuele verantwoordelijkheid. Misschien zal onze samenleving zich ooit, veel later, moeten verantwoorden voor dit weigeren van hulp aan kinderen in nood. Misschien zullen mensen zich dan afvragen hoe dit toch mogelijk is geweest. Wel, zo dus.

Er zijn ook mensen die minder pech hebben. Zoals de vroegere Kamervoorzitters en voormalige topambtenaren in de Kamer. Ander bevoegdheidsniveau en andere begrotingsopmaak, ik weet het, maar de vergelijking blijft pertinent. Deze ‘Kamer-elite’ heeft ooit voor de eigen groep een royale uitkeringsvergoeding geregeld bovenop het ook al royale pensioen. De Kamer heeft nu – terecht – beslist dat ze een deel van de onwettig bevonden extra vergoeding zal terugvorderen. Oud-voorzitter Herman De Croo (Open Vld) stortte de vergoeding al uit eigen beweging terug. Mooi, al beperkte het feit dat hij vader van de huidige eerste minister is wellicht de bewegingsruimte.

Het klopt dat deze onwelriekende zaak veel aandacht wekt en de politieke klasse in het algemeen in een slecht daglicht stelt. De verontwaardiging is niettemin terecht. De meeste mensen vinden heus niet dat politici of hoge ambtenaren armoezaaiers moeten zijn, die als bedelmonniken door het leven moeten gaan. Wat stoort, is de opeenstapeling van privileges die in een nogal schril contrast staat met de soberheid en arbeidsethiek die van de rest van de bevolking wordt gevraagd. Het valt moeilijk vol te houden dat je als een goede huisvader de schatkist van het rijk beheert, als er geen terughoudendheid is bij de eigen verloning.

Het contrast is groot. Voor zichzelf, voor hun gelijken en voor hun omgeving zijn sommige politici opvallend mild en genereus. Geen mogelijkheid blijft onbenut om een extra vergoeding op te eisen. Hoe verder je van de bestuurlijke zon staat, hoe minder kans op bescherming je krijgt. Zou het kunnen dat het dat is, dat mensen op de heupen werkt?

Misschien lukt het niet eens om de vergoedingen terug te vorderen. Een beetje advocaat zet hier vast graag de tanden in. Misschien kunnen de gewezen hoge ambtenaren en politici toch bijhouden wat hen niet toekomt. Het is een luxe die een verwaarloosd kind dat níét krijgt wat het toekomt alvast niet heeft.