Het lijkt erop dat we stilaan evolueren naar een nieuwe fase in het pandemiebeleid

Bart Eeckhout is hoofdredacteur.

Het gaat met horten en stoten. Toch lijkt het erop dat we stilaan aan het evolueren zijn naar een nieuwe fase in het pandemiebeleid. Het is een fase waarin een meer afwachtende houding de regel wordt.

Afwachten is riskant, zo leert het recente verleden. Dat is nog altijd het geval, ook nu met omikron een nieuwe virusvariant is geland met een relatief kleiner risico op ernstige ziekte. Onschuldig is het virus nog altijd niet. Zeker in Brussel, waar de vaccinatiegraad veel lager ligt en bijgevolg ook de boostercampagne slabakt, is waakzaamheid geraden. Ook elders tikt de ziekenhuisbezetting toch weer aan.

Toch zijn er goede argumenten voor een meer afwachtende houding. De risico’s zijn vandaag meer berekend dan ze een jaar geleden waren. Vaccins hebben de kans dat Covid-19 mensen levensbedreigend ziek maakt al ernstig ingeperkt. Met omikron lijkt er nu een variant op te duiken die de band tussen besmetting en ernstige ziekte nog wat losser maakt. Er is ook het mentale en sociale aspect: na bijna twee jaar onzekerheid is het incasseringsvermogen van de samenleving verpieterd.

Maar we zijn er nog niet. Er zijn grote vragen te stellen bij de manier waarop de regeringen omgaan met die berekenbare risico’s. Naar het zich laat aanzien, lijkt het Overlegcomité van de regeringen niet van plan extra veiligheidsmaatregelen te treffen. Ook de beperkte set maatregelen uit het expertenrapport van de GEMS-adviesraad is van tafel geveegd.

Dat is niet slim. Bij hun rumoerige critici hebben de GEMS-adviseurs de naam gekregen dat ze, zonder veel omkijken, enkel gericht zijn op het sluiten van onderdelen van de samenleving. Dat klopt niet. Ook zij laten de voorhamer op zak, in de verwachting dat enkele kleinere ingrepen zullen volstaan om de ziektegolf in te dammen.

Die kleinere ingrepen zijn geen loos opbod. De nieuwe situatie brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. De druk op de zorg blijft groot, ook op de reguliere ziekenhuisafdelingen. Dat betekent dat gewone zorg nog altijd met uitstel bedreigd wordt. Uitval van besmet of ziek personeel is een tweede reëel risico.

En dus is het wijs om nog altijd beperkingen te blijven opleggen. Zeker nu noodgedwongen de test- en quarantaineregels flink versoepeld worden, is het verantwoord om het aantal contacten te beperken. Anders stapel je risico op risico.

Een nieuwe realiteit tekent zich af. Een realiteit zonder lockdown (hopelijk), maar met voornamelijk seizoensgebonden beschermingsmaatregelen: vaccinatie en hervaccinatie, luchtzuivering, betere mondmaskers, thuiswerk, beperking van collectieve binnenactiviteiten. Dat is vervelend, maar het zou wel een stap vooruit zijn.

We kunnen nu enkel hopen dat de regeringen ons niet terugwerpen naar een eerder, somberder tijdperk door aan berekende risico’s nog extra risico’s toe te voegen. Het zou helaas niet de eerste keer zijn dat het gokwerk van de regering fout afloopt.